Kalendarz winomana: wina, które świętują jesienią

Dzień pinotage

Przypada w drugą sobotę października (w tym roku 11.10). Ta odmiana z Południowej Afryki zachwyca wiśniowo-jeżynowymi nutami – im cieplejszy jest region, z którego pochodzi, tym wyraźniej wyczujemy w bukiecie czarne owoce. W pinotage można też znaleźć odrobinę suszonej figi i śliwki, nieco mięty, dymu, skóry i gorzkiej czekolady. Szczep daje bardzo szerokie spektrum win, od intensywnie owocowych, po finezyjne, złożone, dojrzałe. Taniny są wyraźne, ale jedwabiste, a poziom alkoholu z reguły wysoki, zwłaszcza w winach z cieplejszego klimatu. Dobrze jest podawać pinotage nieco schłodzony, nawet do 15 stopni – to sprawi, że alkohol nie będzie aż tak wyraźny.

Kolacja na cześć pinotage? Mięso z rusztu, od wołowiny po jagnięcinę, pieczona kaczka, gęste gulasze, ostro przyprawione indyjskie curry. Jeśli pizza – to najlepiej pepperoni. Z dań południowoafrykańskich: bobotie, zapiekanka z mielonej wołowiny lub baraniny przyprawiona kuminem, kurkumą, cynamonem i odrobiną czatneja z mango (lub dżemu morelowego). Polecam też do gnocchi z ragù z kaczki (na zdjęciu).

Dzień carignan

Świętujemy go w ostatni czwartek października (w tym roku to 30.10). Wina z tego szczepu uwodzą aromatami czerwonych owoców – późnych malin, borówek, żurawiny – i korzennych przypraw, takich jak do piernika (łatwo tu wyczuć pieprz i goździki); jest w nich też nieco lukrecji i nut dymnych, a czasami, zwłaszcza od razu po otwarciu butelki, można też zauważyć niepokojące nuty mięsne czy wręcz krwiste. Carignan uprawiany jest przede wszystkim w południowej Francji – tam stanowi jednak raczej składnik kupaży, często z grenache i syrah – i w północnej Hiszpanii, gdzie nosi nazwę cariñena. Wina zrobione z tego szczepu mają charakter owocowy, są z reguły dość lekkie, gładkie, o aksamitnych taninach.

Carignan jest winem wybitnie gastronomicznym. Można podać je do większości dań, do których dodatkiem jest konfitura z borówek lub żurawin – do pasztetu, do gęsi lub kaczki, do pieczonego indyka. Ze względu na korzenne nuty będzie też pasowało do piernika, marokańskich tadżinów, aromatycznych i pikantnych dań typu curry. Dobrze zagra też z pieczoną wieprzowiną i daniami z rusztu. Z propozycji wege – francuskie ratatouille (np. z tego przepisu; patrz zdjęcie), hiszpańska escalivada albo warzywa pieczone osobno: bakłażan, papryka, rozmaite korzeniowe.

Dzień merlota

Miłośnicy merlota powinni zaznaczyć sobie w kalendarzu datę 7 listopada – co oczywiście nie znaczy, że potrzebujemy specjalnej okazji, aby po wino z tego szczepu sięgnąć. Nazwa odmiany pochodzi prawdopodobnie od zdrobnienia słowa merle – kos, bo też jej jagody swoim niemal czarnym kolorem przypominają upierzenie tego ptaka. Merlot to najczęściej uprawiana odmiana w Bordeaux (ponad 60 proc. winnic) – tu bardzo często łączy się ją z drugim co do popularności szczepem: cabernet sauvignon. Jedne z najwspanialszych, ale i najdroższych win z przewagą merlota (85 proc; reszta cabernet sauvignon) powstają w niewielkiej bordoskiej apelacji Pomerol. Odmiana jest też popularna w innych częściach Francji i we Włoszech. Świetnie czuje się również w Nowym Świecie: w Argentynie i Australii, Kalifornii czy Meksyku. Wina z merlota są z reguły aksamitne, przystępne, łatwe w piciu – i długowieczne. 

W bukiecie można wyczuć nuty wiśni i czerwonych renklod oraz nieco liścia laurowego. W cieplejszych regionach dochodzą do tego akcenty mocno dojrzałych jeżyn, czasami wręcz jeżynowego dżemu. Dojrzewanie w dębowych beczkach wzbocaca aromat wina o nuty waniliowe i korzenne, tytoniowe i czekoladowe. W ustach są gładkie (im cieplejszy klimat, w którym rośnie winorośl, tym łagodniejsze), z wyważoną, ale orzeźwiającą kwasowością.

Kulinarne pary do merlota to czerwone mięsa – od steków wołowych, przez wieprzowinę, po jagniecinę – i pieczony drób (kurczak w ziołach, kaczka z wiśniami). Na co dzień merlot lubi dania oparte na mielonej wołowinie – spaghetti z klopsikami lub sosem bolońskim albo chili con carne będą w sam raz; podobnie jak pizza z dodatkiem salami pepperoni lub innej dojrzewającej, ostrej, włoskiej kiełbasy. Merlota możemy też podać do dań z grzybami leśnymi oraz do potraw wzbogaconych świeżymi truflami albo oliwą truflową. Polecam także do pulpetów wołowo-jagnięcych z orzechami pinii i chili w sosie pomidorowym (na zdjęciu).

Dzień tempranillo

W drugi czwartek listopada (w tym roku 13.11) przypada święto na cześć tempranillo ustanowione w 2011 roku przez organizację TAPAS (Tempanillo Advocates Producers and Amigos Society). Nazwa szczepu pochodzi od hiszpańskiego słowa temprano, wczesny, i nawiązuje do faktu, że winogrona tej odmiany dojrzewają wcześniej niż większość innych szczepów w Hiszpanii. Choć tempranillo pochodzi z Hiszpanii i tam jest niebywale popularne (80 proc. upraw na świecie), jest też obecne w innych krajach, od Portugalii i Włoch, przez Stany Zjednoczone, Meksyk, Argentynę, po nawet Turcję i Tajlandię! Szczep ten daje wina o intensywnych nutach owocowych, zwłaszcza wiśni i śliwek, a także... pomidorów i ziemi. Dojrzewanie w beczce wzbogaca aromaty o suszone figi, skórę, tytoń, wanilię, goździki. Wina mają niewysoką kwasowość i średnie taniny, są wyraziste, a przy tym eleganckie i zwiewne.

Można je podawać do grillowanych mięs, do gulaszy oraz do deski – najlepiej hiszpańskich – wędlin. Ten szczep uielbia chorizo! Tempranillo do paelli to także świetny wybór. Zagra z kuchnią meksykańską i tex-mex (tacos, burritos) oraz włoską – od pizzy z pomidorowym sosem, przez lasagne po bolońsku, po makaron z sosem arrabbiata. Sprawdźcie go też do pieczonych ziemniaków z chorizo, papryczkami padrón i sosem tahini (na zdjęciu).

Inne okazje do świętowania jesienią

W 3. środę listopada przypada dzień zinfandela, w 4. czwartek tegoż miesiąca dzień młodego beaujolais (o tym święcie obszerniej pisaliśmy tutaj), a pod koniec miesiąca, 24 listopada, będzie jeszcze okazja, by uczcić carménère.