Na łamach Kukbuka pisaliśmy już wiele o winach pasujących do świątecznych i wigilijnych potraw – do pierogów, do wigilijnych zup, do karpia – jednak tym razem chcielibyśmy zaproponować naszym Czytelnikom wina wyłącznie polskie wina. Jeszcze kilkanaście lat temu polskie winiarstwo w ogóle nie istniało – dziś w kraju mamy ponad 700 winnic, a czołowi polscy producenci zdobywają nagrody i wyróżnienia już nie tylko na krajowych imprezach, ale coraz częściej także za granicą. Jak poradzą sobie polskie wina w towarzystwie tradycyjnych polskich potraw? Poniżej znajdziecie kilka podpowiedzi na święta.
Musisz mieć ukończone 18 lat, aby korzystać z tej treści.
Czy jesteś pełnoletni?
Najlepsze polskie wina do tradycyjnych świątecznych dań
Polskie rieslingi, chardonnay i pinoty – jak się odnajdują w tradycyjnej polskiej kuchni? Propozycje na czas Bożego Narodzenia.
Dziennikarka i redaktorka związana z magazynem "Ferment. Pismo o winie". Współpracuje z portalem "Słówka. Magazyn o języku", prowadzi zajęcia na warszawskim SWPS.
Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 6 minut!
przepis: Edyta Przekop, zdjęcie: Maciek Niemojewski, stylizacja: Marcin Lewandowski
Śledź w oleju z cebulką
Przez długi czas połączenie śledzia z winem wydawało się niemal niemożliwe – a jednak okazało się, że jest szansa. Warto w tym celu poszukać wytrawnego (brut, extra brut) musiaka. Wysoka kwasowość wina przetnie tłuszcz ryby i oleju, oczyści podniebienie, a mineralność i delikatne drożdżowe nuty podkreślą smak ryby. Do śledzia można zatem podać zarówno szampana, jak i wytrawną hiszpańską cavę, włoskie prosecco, czy niemieckiego sekta. Jeśli chodzi o wina z Polski, przyjrzałabym się np. musującemu Brut Nature od Jeana Thierry’ego Smolisa– bąbelkom mineralnym, cytrusowym, z delikatnymi nutami jabłkowymi. Dobre będzie także Classique Brut z Winnicy Turnau. Jeśli lubicie białe musiaki z czerwonych winogron, niezłym wyborem będzie Blanc de Noirs Brut z Winnicy Kępa Wiślicka lub Pinot Noir Extra Brut z Winnicy Marcinowice. Warto też zwrócić uwagę na musujące Seyval Blanc Brut Nature 2021 od Nizio Naturals, którego premiera miała miejsce niedawno, podczas Warsaw Wine Experience 2025. Oto, co pisze o nim Maciej Nowicki na portalu Ferment Mag: „[to] seyval blanc produkowany metodą tradycyjną. Wino dojrzewało na drożdżach 36 miesięcy, a po odstrzeleniu osadu pozostawało jeszcze jakiś czas w butelkach, zanim trafiło do sprzedaży. (...). Jest na wskroś wytrawne i odmianowe – wśród aromatów mamy zielone jabłko i odrobinę skórki cytryny. Na końcu pojawia się wysoka kwasowość, daleka jednak od przerysowania czy niedojrzałości”.
Polecam: przepis na śledzie w marynacie cytrusowej (na zdjęciu)
Przepis i przygotowanie: Ewa Michalska, Piotr Swoboda / Farma Bii, stylizajca: Magdalena Olszewska, zdjęcie: Maciek Niemojewski
Smażony karp
Dobrym wyborem do bogatego w smaku mięsa karpia będzie chardonnay, z tym że lepiej sięgnąć po takie, które nie miało kontaktu z beczką albo, jeśli miało, to niewielki. Potrzebujemy bowiem wysokiej kwasowości, która poradzi sobie i z tłuszczem ryby, i z chrupiącą panierką. Mineralne i cytrusowe nuty niebeczkowego chardonnay podkreślą smak karpia, nie dominując nad nim. Z pewnością dobrym wyborem będzie tu klasyczne chablis, jednak jeśli szukamy pary z Polski, warto zwrócić uwagę na chardonnay z Winnicy Jadwiga – wino świeże i eleganckie, dojrzewające wyłącznie w stalowych zbiornikach. Wyczujemy w nim aromaty cytrusowe (limonka, grejpfrut), jabłkowe i brzoskwiniowe; jest też nieco akcentów kwiatowych i mineralnych. Oprócz niego sprawdzi się też chardonnay z Winnicy Wieliczka – do nut kwiatowych i owocowych dochodzi w tym przypadku jeszcze delikatna słoność w finiszu, która pięknie podkreśli smak smażonej ryby.
Uwaga: do smażonego i pieczonego karpia pasują także wytrawne rieslingi o obfitszej materii – można ich szukać np. wśród propozycji Winnicy Marcinowice.
Polecam: przepis na karpia w tempurze (na zdjęciu)
Przepis: Rodzina Święcickich, stylizacja: Beata Hadaś, zdjęcie: Rafał Meszka
Barszcz czerwony
Lekkie pinot noir – wino o owocowych, pikantnych, ale i delikatnie ziemistych nutach – będzie w sam raz do czerwonego barszczu, nieważne, z uszkami czy bez. Szukając wina, warto pomyśleć o Pinot Noir Dobre Major od Kamila Barczentewicza (Brązowy Korek w konkursie Polskie Korki 2025 w kategorii win czerwonych) – jest eleganckie, pachnie czereśniami, żurawinami i malinami, są w nim delikatne aromaty fiołków i ściółki leśnej. Kolejnym dobrym wyborem jest lekkie, świeże, owocowe (maliny, jeżyny) Pinot Noir z Winnicy Białe Skały – soczyste, delikatnie dymne, korzenne. Pinot Noir z Winnicy Wieliczka – wino fiołkowe, lekko pieprzne, z wyraźnymi nutami dojrzałej wiśni – też się sprawdzi. Wreszcie – Pinot Noir z Winnicy Moderna. Jak pisze o nim Maciej Nowicki na łamach Ferment Mag: „To bez wątpienia jeden z najlepszych polskich pinotów (...) Nuty przypraw i orzeźwiający finisz – w winie spod ręki Nestora Kościańskiego nie brak dojrzałych wiśni, czereśni i malin, są też śródziemnomorskie przyprawy. Wszystko spina wyraźna, ale nieprzesadzona kwasowość. Świetne wino z potencjałem dojrzewania na kolejną dekadę.”
Uwaga: pinot noir to także niezła para do wigilijnych pierogów z kapustą i grzybami!
Polecam przepis na barszcz z fasolą Jaś (na zdjęciu)
Przepis i zdjęcie: Jessica Nadziejko
Bigos wigilijny, czyli kapusta z grzybami
Do dań z kiszoną kapustą bardzo dobrze pasują wina pomarańczowe (czyli białe macerowane na skórkach). Stanowią pomost między winami białymi i czerwonymi: mają naturalną kwasowość i strukturę solidniejszą od klasycznych białych. Do tego dochodzą wyczuwalne taniny oraz ciekawe nuty orzechów, obitych jabłek, mirabelek, kandyzowanej lub suszonej skórki pomarańczowej, tropikalnych owoców, kombuczy.
O polskich orange wines pisałam więcej w artykule 5 polskich win pomarańczowych i jesienny comfort food. Do tamtej listy dodałabym jeszcze dwa aromatyczne wina. Pierwsze to Bursztyn od Kamila Barczentewicza, którego rocznik 2024 miał swoją premierę podczas tegorocznego Warsaw Wine Experience. Złożyły się nań gewürztraminer i pinot blanc (w równych proporcjach); maceracja na skórkach trwała trzy tygodnie. W bukiecie wyczujemy akcenty muszkatowe i korzenne, są też żółte owoce i nuty kwiatowe. Ta „pomarańczka” ma świetną strukturę, dobrze zaznaczoną kwasowość i długie muszkatowe zakończenie. Będzie ją można znaleźć w ofercie Natural Rascal. Drugim jest Różanka, czyli wino z podkarpackiej Winnicy Amelie. To połączenie souvignier gris i gewürztraminera; w jego aromatach odkryjemy różę, skórkę pomarańczy, dojrzałe żółte owoce i nuty korzenne.
Polecam przepis na wegański bigos wigilijny (na zdjęciu)
Przepis i zdjęcie: Anna Szewczak
Makowiec, kluski z makiem, strucla i inne świąteczne desery
Tu wybrałabym wina nieco słodsze. Półwytrawny gewürztraminer z lubuskiej Winnicy Saint Vincent – o charakterystycznych dla odmiany aromatach róży, liczi, moreli i brzoskwini, z umiarkowaną kwasowością i wyraźną nutą słodyczy – będzie dobrym wyborem. Podobnie, jak półwytrawny riesling z Winnicy Marcinowice o nutach cytrusów, owoców tropikalnych i brzoskwiń; ten jest delikatnie słodki w ustach, ale wciąż świeży i orzeźwiający. Jeśli lubicie ciut bardziej słodkie smaki – bardzo ciekawe są dwa inne wina z tej samej Winnicy Marcinowice: Riesling Późny Zbiór oraz Riesling Botrytis. Bardzo ciekawy jest też Hibernatus z Winnicy Saganum powstający ze zmrożonych do -25 stopni winogron odmiany hibernal oraz – z tejże winnicy – Solaris Nobilis (tegoroczny Srebrny Korek na Polskich Korkach w kategorii win słodkich). Bardzo interesujący będzie także Solaris Late Harvest z Domu Jantoń – słodki, rodzynkowy, o bursztynowym kolorze, pachnący dojrzałymi gruszkami i miodem – a przy tym z bardzo dobrą, równoważącą słodycz kwasowością.
A jeśli interesuje was wino nie do, a zamiast deseru – rekomenduję Słodki Listopad z Winnicy Zielona, który powstał z odmiany muscaris. Zasłużony Złoty Korek podczas Polskich Korków 2025!
Polecam przepis na makowiec bez pieczenia (na zdjęciu)
- Polskie wino
Gdzie kupić polskie wino? Przewodnik po miejscach stacjonarnych i online
Najłatwiej bezpośrednio u producenta, ale przybywa też sklepów stacjonarnych i online dysponujących ciekawą polską ofertą.
- Polskie wino
5 polskich pinot noir do świętomarcińskiej gęsi
Nie od dziś wiadomo, że winem doskonale pasującym do pieczonej gęsi jest pinot noir. Dziś proponujemy wam wybór pięciu etykiet z Polski.
- Polskie wino
5 polskich win pomarańczowych i jesienny comfort food
Pomarańczowe wina fantastycznie pasują do jesiennych dań – i wcale nie tylko ze względu na barwę. To z reguły wina o dość mocnej budowie, pełne, z wyrazistymi taninami. Często w ich bukiecie można wyczuć nuty kojarzące się z jesienią – suszone owoce, miód, wosk, żółte śliwki; są także akcenty ziemiste, orzechowe, herbaciane, korzenne.
