„Liczne badania wykazały, że dieta śródziemnomorska zmniejsza ryzyko chorób przewlekłych, w tym chorób serca i cukrzycy typu 2, wpływa na długowieczność i poprawia jakość życia”, czytamy w podsumowaniu raportu. Skąd się biorą jej prozdrowotne właściwości i co dokładnie kryje się pod hasłem „dieta śródziemnomorska”?
W czym tkwi sekret diety śródziemnomorskiej?
Siódmy rok z rzędu dieta śródziemnomorska zostaje uznana za najzdrowszą na świecie. 43 ekspertów do spraw żywienia, lekarzy i psychodietetyków, przygotowujących co roku raport „Best Diets” dla U.S. News, twierdzi, że nie ma ona sobie równych.
Tekst: Joanna Szyndler
Zdjęcie główne: Zofia Leszczyńska
Rośliny przede wszystkim!
Na stołach Hiszpanii, Grecji i innych krajów basenu Morza Śródziemnego królują rośliny strączkowe, takie jak fasola, ciecierzyca, groszek i soczewica. Często to one są dla mieszkańców tego regionu głównym źródłem białka, węglowodanów, błonnika i witamin. Ze słodkich, aromatycznych pomidorów, bakłażanów, cukinii i innych warzyw dojrzewających w południowym słońcu powstają rozmaite sałatki, pasty i dania jednogarnkowe. Włosi i Hiszpanie kochają także karczochy. Zwykle namoczone w soku z cytryny, mogą być następnie pieczone, gotowane lub smażone na oliwie – i zawsze smakują wybornie.
Cytryna i inne cytrusy, na przykład sycylijskie czerwone pomarańcze, są częstym dodatkiem do marynat, sosów i napojów. Nie tylko cudownie pachną i nadają potrawom miłą kwasowość, ale też mają właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Potrawy w krajach basenu Morza Śródziemnego doprawia się hojnie czosnkiem i posypuje świeżymi ziołami, takimi jak natka pietruszki, bazylia, rozmaryn, tymianek, oregano. To właśnie rośliny – surowe, duszone lub grillowane – stanowią podstawę diety śródziemnomorskiej.
Sprawdź nasz przepis na śródziemnomorski krem z czerwonych warzyw i soczewicy >>
Owoce Morza Śródziemnego
W diecie pojawia się mięso, ale jedynie okazjonalnie, na przykład w postaci długo dojrzewających wędlin – słynnych prosciutto, salami czy pancetty, czyli włoskiego chudego boczku. Zamiast mięsa dużo częściej sięga się po ryby i owoce morza, a sposobów na ich przygotowanie jest nieskończenie wiele.
W tawernie na jednej z greckich wysp możemy się zajadać grillowanymi krewetkami lub kalmarami, w restauracji w tureckim Bodrum skosztować okonia morskiego z kaparami, a w Hiszpanii zamówić klasyk tutejszej kuchni, czyli paellę z owocami morza. Kuchnia śródziemnomorska potrafi też zaskoczyć zupą krabową czy czarnym risottem z małżami, któremu kolor nadaje atrament z kałamarnicy. Ryby – lekkie i pyszne – są źródłem wielu witamin i kwasów omega-3.
Pochwała prostoty
Dania kuchni śródziemnomorskich składają się często z zaledwie paru składników, za to świeżych, lokalnych, dobrej jakości. Ta sama zasada – prostego składu i wysokiej jakości – dotyczy produktów przetworzonych. Gdy kończy się sezon na pomidory czy karczochy, Włosi sięgają po produkty w słoikach lub puszkach, ale koniecznie te o dobrym składzie, choćby po pelati, czyli podłużne pomidory bez skórki, o intensywnym smaku, zakonserwowane we własnym sosie.
Makaron na włoskim talerzu musi być sprężysty, zrobiony mąki z pszenicy durum, z dodatkiem ulubionego sosu.
W kuchni śródziemnomorskiej nie może zabraknąć produktów zbożowych. Nie tylko Włosi, ale także i inne narody krajów śródziemnomorskich kochają mąkę! Monika Turasiewicz, restauratorka i współautorka książki „Farina. Kuchnia śródziemnomorska”, pisze: „[…] mąka i ryba. Para tak prosta, że aż elegancka, fundamentalna, a zarazem głęboko symboliczna, wrośnięta w kulturę judeochrześcijańską, której Morze Śródziemnomorskie jest kolebką”. Z mąki powstają tu rozmaite pierożki, pity, podpłomyki i oczywiście makaron, w którym najbardziej rozkochali się Włosi.
Makaron na włoskim talerzu musi być sprężysty, zrobiony mąki z pszenicy durum, z dodatkiem ulubionego sosu. Kuchnię włoską, francuską i grecką trudno sobie też wyobrazić bez serów. Świeże, długo dojrzewające lub pleśniowe, z mleka krowiego, koziego albo owczego – lista ich rodzajów nie ma końca, ale warto kupować te oryginalne, na przykład od włoskich producentów.
Krainy oliwą płynące
Trzeba wspomnieć o jeszcze jednym produkcie, dzięki któremu kuchnia śródziemnomorska jest tak smaczna i zdrowa. To oliwa, którą można polewać sałatki, ryby, a nawet lody (śmietankowe lody polane oliwą to prawdziwe niebo w gębie!). Macza się w niej focaccię, polewa się nią pizzę, a niektórzy mieszkańcy krajów śródziemnomorskich zaczynają dzień od łyżeczki dobroczynnej oliwy.
Łączy ona smaki i je podkreśla, bywa nazywana eliksirem długowieczności. Oliwa extra vergine jest bogata w witaminę K i polifenole, które chronią przed tzw. stresem oksydacyjnym, a dzięki jednonienasyconym tłuszczom pozwala utrzymać cholesterol na odpowiednim poziomie. Oliwy używa się tu także do smażenia, pieczenia i grillowania. Tak jak pozostałe produkty, powinna być dobrej jakości – w kuchni śródziemnomorskiej nie ma drogi na skróty. Produkty premium – oliwę, sery, makarony, wędliny, produkty roślinne i wiele więcej – prosto z krajów śródziemnomorskich dostarcza firma North Coast. Jej ofertę znajdziemy na stronie northcoast.pl.
Po dania diety śródziemnomorskiej sięgamy chętnie nie tylko ze względu na jej korzystny wpływ na zdrowie i samopoczucie. To kuchnia, która z prostych składników potrafi wydobyć głębię smaku. To również styl życia: spotkania przy stole z przyjaciółmi, długie wieczory i rozmowy do późna przy kieliszku lokalnego wina i przekąskach do dzielenia się – desce pełnej serów, kaparów i oliwek.
Wypróbuj nasz przepis na grzankę z pesto, burratą i prosciutto >>
Partnerem artykułu jest marka North Coast, dystrybutor śródziemnomorskich produktów spożywczych.
Sprawdź też:
- Ludzie i inspiracje
Deser z truskawkami – 13 pomysłów na letnią słodycz
Deser z truskawkami to kwintesencja lata. Te soczyste i bardzo słodkie owoce w sezonie goszczą na naszych stołach codziennie – czy to dodane do chłodnika, czy wrzucone do koktajlu, czy właśnie jako składnik ulubionych deserów i ciast. Sprawdźcie nasze propozycje deserów z truskawkami!
- Ludzie i inspiracje
Przemysław Klima: Mam obsesję na punkcie gotowania
Jako pierwszy w historii polskiej gastronomii zdobył dwie gwiazdki Michelin. W krakowskiej Bottiglierii 1881 udowadnia, że polska kuchnia jest niebanalna, modna i szalenie ekscytująca. Przemysława Klimę pytamy, czy fine dining to nadal fun, na czym polega fenomen karpatki i czy odtwarzanie w domu finediningowych klasyków ma sens.
- Na mapie
Przewodnik Michelin 2024 - do tych lokali musicie się wybrać!
Restauracje fine diningowe i bistra - wszystkie rekomendowane przez Przewodnik Michelin 2024. My wybraliśmy naszych ulubieńców, miejsca wyjątkowe, których po prostu nie wypada nie znać.
- Ludzie i inspiracje
Dobre wino? Takie, które nam smakuje!
O winie wiedzą wszystko i jeszcze więcej. Tomasz Prange-Barczyński i Wojciech Bońkowski pasjonują się nim od lat. Teraz w ramach Szkoły Wina przekazują swoją wiedzę innym. Nam opowiedzieli o tym, jak zacząć przygodę z winem i dlaczego warto wybierać to, które po prostu nam smakuje.
- Ludzie i inspiracje
Massimo Bottura karmi przywódców świata
Decyzje polityków bywają nieprzewidywalne. Jednak dokładnie wiadomo, jak wygląda menu szczytu G7, który w tym roku odbywa się we włoskiej Apulii.
- ABC wina
Wino i ostrość
Jakie wina najlepiej pasują do pikantnych dań?
- Ludzie i inspiracje
Deser z truskawkami – 13 pomysłów na letnią słodycz
Deser z truskawkami to kwintesencja lata. Te soczyste i bardzo słodkie owoce w sezonie goszczą na naszych stołach codziennie – czy to dodane do chłodnika, czy wrzucone do koktajlu, czy właśnie jako składnik ulubionych deserów i ciast. Sprawdźcie nasze propozycje deserów z truskawkami!
- Ludzie i inspiracje
Przemysław Klima: Mam obsesję na punkcie gotowania
Jako pierwszy w historii polskiej gastronomii zdobył dwie gwiazdki Michelin. W krakowskiej Bottiglierii 1881 udowadnia, że polska kuchnia jest niebanalna, modna i szalenie ekscytująca. Przemysława Klimę pytamy, czy fine dining to nadal fun, na czym polega fenomen karpatki i czy odtwarzanie w domu finediningowych klasyków ma sens.
- Na mapie
Przewodnik Michelin 2024 - do tych lokali musicie się wybrać!
Restauracje fine diningowe i bistra - wszystkie rekomendowane przez Przewodnik Michelin 2024. My wybraliśmy naszych ulubieńców, miejsca wyjątkowe, których po prostu nie wypada nie znać.
- Ludzie i inspiracje
Dobre wino? Takie, które nam smakuje!
O winie wiedzą wszystko i jeszcze więcej. Tomasz Prange-Barczyński i Wojciech Bońkowski pasjonują się nim od lat. Teraz w ramach Szkoły Wina przekazują swoją wiedzę innym. Nam opowiedzieli o tym, jak zacząć przygodę z winem i dlaczego warto wybierać to, które po prostu nam smakuje.
- Ludzie i inspiracje
Massimo Bottura karmi przywódców świata
Decyzje polityków bywają nieprzewidywalne. Jednak dokładnie wiadomo, jak wygląda menu szczytu G7, który w tym roku odbywa się we włoskiej Apulii.
- ABC wina
Wino i ostrość
Jakie wina najlepiej pasują do pikantnych dań?
Chcemy wiedzieć co lubisz
Wiesz, że im więcej lajkujesz, tym fajniejsze treści ci serwujemy?