5 czerwonych win na lato

Portugieser

Jeden z winiarzy w węgierskim Villány powiedział mi kiedyś, że to dla niego odmiana najważniejsza. Jak to? – zapytałem. – Przecież twój region słynie z cabernetów?! – Ale portugiesera pijamy na co dzień – wyznał. I rzeczywiście. Ten popularny w całej Europie Środkowej szczep daje wina, które z rzadka zaliczyć można do kategorii premium, za to doskonale gaszące pragnienie. Wbrew nazwie sugerującej luzytańskie pochodzenie, ojczyzną portugiesera jest prawdopodobnie Austria, a jego spontanicznymi rodzicami są blaue zimmettraube i dużo lepiej znany silvaner. Upowszechnił się w wielu krajach należących do Imperium Habsburskiego, przede wszystkim na Węgrzech, gdzie do chwili wstąpienia tego kraju do Unii Europejskiej znany był jako kékoporto. Z Austrii trafił też do Niemiec. Był czas (II poł. XX wieku), że rosło go tam więcej niż flagowej dziś czerwonej odmiany, czyli spätburgundera vel pinot noir. Znajdziecie go też na Morawach i w Chorwacji, gdzie znany jest jako portugizac. Portugiesery są bladoczerwone, mają nikły garbnik i relatywnie niską kwasowość. Doskonale nadają się do lekkiego schłodzenia i sączenia w ciepły dzień nawet bez kulinarnej pary.

Gamay

Jeśli szczep ten kojarzy ci się wyłącznie z beaujolais nouveau, masz wciąż wiele do odkrycia. Pochodzi z Burgundii, gdzie w okolicach Montrachet, Saint-Aubin i Meursault istnieje nawet wioska o identycznej nazwie. Jest spontanicznym potomkiem pinot noir i gouais blanc, a mówiło się o nim już w XIV wieku. Niestety, niezbyt dobrze. W 1395 roku książę Burgundii, Filip II Śmiały zakazał jego uprawy torując drogę ku sławie pinot noir.

Gamay znalazło swój dom na południowych obrzeżach Burgundii, w okolicach Beaujeu. Tam zyskało w XX wieku sławę, jako młode wino, nouveau, robione metodą maceracji węglowej, która wydobywa z gron przede wszystkim soczystą, aromatyczną owocowość. Jednak to nie wszystko. W samym Beaujolais gamay wciela się w dziesięć różnych crus opowiadając ich odrębne historie. Najbardziej z nich znane to Morgon i Moulin-à-Vent. Jest też bardzo popularne w Turenii nad Loarą, gdzie niekiedy miesza się je z cabernet franc czy malbekiem. Zawędrowało także do Kanady, Oregonu w USA, a nawet Australii.

Daje wina o lekkiej budowie, za to świetnie owocowe i o żywej kwasowości. Doskonale łączy się z kuchnią, począwszy od sałaty z winegretem, przez grzyby, kurczaka, kaczkę, aż po pieczoną dynię, która przecież za chwilę (tak, tak!) pojawi się na naszych stołach.

Schiava

Gdy do lunchu w górskim schronisku w Dolomitach prosicie zwyczajnie un bicchiere vino rosso, a w waszym kieliszku pojawia się lekkie, bladoczerwone wino, możecie być pewni, że dostaliście schiavę. Niemieckojęzyczny kelner może dla niepoznaki użyć nazwy vernatsch, ale bez wątpienia chodzi o ten sam, znany od średniowiecza, autochtoniczny szczep. Jeszcze pod koniec XX wieku odpowiadał za najpodlejsze wina w regionie oddając prymat poważnemu i skoncentrowanemu lagreinowi. Rosnące zainteresowanie winami lżejszymi sprawiło, że dziś niemal każdy szanujący się producent w Alto Adige chce mieć dobrą, bardzo aromatyczną, korzenną schiavę – nie zawsze lekką, gdy idzie o zawartość alkoholu, zwykle jednak o subtelnej strukturze. Odmiana ma swoje ulubione miejsca, w których daje najciekawsze rezultaty, jak np. brzegi jeziora Caldaro/Kaltern albo zawieszona nad Bolzano wioska Santa Maddalena, gdzie zwyczajowo dodaje się do niej trochę lagreina.

Szczep dawno temu wywędrował też do Wirtembergii w południowo-zachodnich Niemczech, gdzie znany jest jako trollinger (prawdopodobnie to zniekształcone słowo tirolinger, tyrolski).

Schiava pasuje do szczerej chłopskiej kuchni, a najlepiej smakuje z typowym górskim zestawem wędlin, serów i pikli, na który Niemcy i Austriacy mówią jause, zaś Włosi – merende.

Vinhão

Portugalia latem budzi jednoznaczne skojarzenie z lekkim vinho verde. Często zapominamy jednak, że „zielone wino” powstaje również w kolorze czerwonym. Jego podstawą jest odmiana vinhão, słynąca z bardzo ciemnej barwy i wyrazistej mocnej kwasowości. Z obu tych powodów szczep używany jest chętnie w kupażach – jako barwnik i dokwaszacz. Towarzyszą mu zwykle lokalne odmiany, takie jak amaral, borraçal, brancelho, espadeiro, pedral czy rabo de ovelha. Powstające w nadatlantyckim, a więc relatywnie chłodnym i deszczowym regionie Minho, vinho verde tinto działa jak energetyk, jest przy tym lekkie i doskonale nadaje się, schłodzone, jako partner letniego grillowania. Także w stylu polskim, z tłustą kiełbasą czy kaszanką.

Przez lata utrzymywano, że souzão to synonim vinhão. Pod taką nazwą szczep znany był i jest w regionie Douro. Sousão jest tam świetnym, choć mniejszościowym komponentem kupażu win porto. Ostatnie badania genetyczne wykazały, że vinhão i souzão są wprawdzie blisko spokrewnione, ale nie identyczne. Ta druga odmiana została niedawno przemianowana w rejestrze szczepów portugalskich na sezão.

Czerwonych win, które można schłodzić i cieszyć się nimi w letnie wieczory, jest oczywiście więcej. Nie zapominajcie o wspaniałym pinot noir czy odzyskującym w ostatnich latach formę i renomę lambrusco. Klasyczna podstawowa valpolicella też świetnie się nada. Decydująca zawsze będzie taniczność (wina bogate w garbniki po mocniejszym schłodzeniu potrafią być nieprzyjemne na podniebieniu) i zawartość alkoholu – im niższa tym lepsza.

Chłodząc czerwone wino, bierzcie zawsze pod uwagę pogodę i warunki, w jakich będziecie się nim cieszyć. Im goręcej na zewnątrz, tym bardziej można schłodzić wino. W upale i tak szybko się ociepli. W standardowych warunkach wszystkie opisane wyżej wina powinny spędzić w lodówce od 30 do 45 minut. Jeśli zdecydujecie się mimo wszystko na cięższe i taniczne rosso, wsadźcie je lodówki na 15-20 minut. W dzisiejszych czasach nie ma czegoś takiego jak „temperatura pokojowa”. Zwłaszcza latem.