Polska ceramika w służbie dizajnu

Oryginalne formy, wyjątkowe koncepty. Przedstawiamy artystów rzemieślników, którzy kultywują tradycje ceramiczne i upiększają polskie stoły i wnętrza.

Tekst: Kasia Siewko

Zdjęcia: materiały prasowe

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 5 minut!

Malwina Konopacka – oko na wazon

Cenione na świecie, wielokrotnie nagradzane wazony OKO Malwiny Konopackiej to wypadkowa pasji ich autorki – ilustracji i wzornictwa. Wrzecionowate bryły z wgłębieniami – „oczkami”. Wazony traktowane jak płótno. Wariacje na temat motywu oka – ilustracje kolejnych części twarzy – zabawa formą. Obok wazonów zdobionych kropkami, kreskami i innymi zawijasami znaleźć można te, w których farba ustępuje miejsca złotu i platynie z Mennicy Polskiej! Od czasu debiutu wazonu OKO na tokijskim Design Festival w 2014 roku powstało kilka jego interpretacji wzorniczych, w tym seria inspirowana architekturą Le Corbusiera (La Cité), seria geometrycznych wycinanek wzbogacona o projekty talerzy (CutOut) oraz kolekcja roślinna nawiązująca do obrazów Henriego Rousseau.

polska ceramika (fot. Fenek / materiały prasowe) — fot. Fenek / materiały prasowe

Fenek – formy mikro i makro

Nie byłoby Fenka, gdyby nie zapotrzebowanie na doniczki na sukulenty. Któregoś dnia Tosia Kiliś i Agata Klimkowska – wtedy jeszcze studentki poznańskiej School of Form – postanowiły w szkolnej pracowni wypalić na próbę niewielką serię doniczek. Projekty zostały ciepło przyjęte podczas Przetworów, warszawskich targów przyjaznego dizajnu, co ośmieliło twórczynie do podjęcia kolejnych prób. Kubki, czarki, talerze zaczęły powstawać naturalną koleją rzeczy. Obok geometrycznych wzorów znalazło się miejsce na ironiczne, figlarne projekty – uśmiechnięte filiżanki do espresso czy czarkę z nosem (uchem). W twórczym tandemie dziewczyny dają sobie wolność wyrazu i jak przyznają, nie kłócą się o projekty. Popularnością cieszą się również miniaturowe figurki – praca nad ich pieczołowitym, wymagającym nadludzkiej cierpliwości wykonaniem sprawia autorkom wiele frajdy. Są to miniaturowe zestawy kubków, miniwazon mieszczący co najwyżej stokrotkę, osobliwa podstawka pod kadzidło czy łabędź na pierścionek.

magda pilaczyńska, polska ceramika (fot. Look At Me Plates / materiały prasowe) — fot. Look At Me Plates / materiały prasowe

Look At Me Plates – jak malowane

Na ścianach kuchni naszych babć obok makatek wisiały ręcznie malowane w kwiatowe desenie talerze. Ceramika na ścianach to wciąż rzadkość, jednak talerze Magdy Pilaczyńskiej z Look At Me Plates są oryginalną i atrakcyjną alternatywą dla plakatów czy zdjęć; wniosą do wnętrza powiew świeżości i awangardy. Projekty nawiązują do polskich tradycji malarstwa XX wieku, a także polskiej szkoły plakatu lat 60. Zdecydowane, kontrastowe kolory wypełniają geometryczne wzory i porozrzucane na powierzchni talerzy kształty przypominające frywolne wycinanki. Magda współpracowała też z kultową marką Kristoff Porcelain. W okręgu wyznaczonym pozłacanym rantem zamyka swoje wyśnione projekty: syreny, pegazy, kapeluszników. Do ulubionych elementów dekoracyjnych autorki należą wariacje na temat motywów serca, łez, oczu. Dzięki temu, że projekty są utrzymane w podobnej stylistyce, talerze można łączyć w dowolnych konfiguracjach i tworzyć własne, niepowtarzalne kolekcje i ścienne konstelacje.

polska ceramika (fot. Trzask Ceramics / materiały prasowe) — fot. Trzask Ceramics / materiały prasowe

Trzask Ceramics – pastelowe terazzo

Lastryko do niedawna kojarzyło się głównie z brudnymi parapetami na blokowiskach. Nadchodzą jednak dla niego lepsze czasy, a projektanci, wspierani przez Pinterest, skutecznie zdejmują zły urok z tego wdzięcznego i wcale nie tak ponurego materiału. Marta Kachniarz odpowiadająca za Trzask jest częścią dobrej zmiany dla terazzo. Czas dzieli między rysunek a glinę – związek tych dwóch dziedzin jest w pracy Marty namacalny. Zastawie i innym przedmiotom użytkowym nadaje proste, lekkie formy. W rysunku dominują geometryczne wzory inspirowane organiczną fakturą materiałów, takich jak właśnie lastryko czy marmur. Kolorystyka jasna z przewagą różów i błękitów. Wśród produktów – upstrzone tacki i talerze oraz wybrzuszone różowe czarki. A gdy kuchnia zostanie już wyposażona, z czystym sumieniem można rzucić okiem na biżuterię, na czele z kolczykami kalmarami! Niebywały urok wyrobów marki Trzask polega na niepowtarzalności. Wszystkie przedmioty są lepione lub toczone na kole. Różnice i niedoskonałości to odbicie rzemieślniczej, ręcznej pracy i wielkiego serca do każdego przedmiotu.

Talerz ceramiczny Baltic (fot. JAD / materiały prasowe) — fot. JAD / materiały prasowe

JAD – gimnastyka na talerzu

O tym, że potrzeba jest matką wynalazków, nawet jeśli nie rewolucyjnych rozwiązań, to na pewno przełomowych eksperymentów, przekonała się Joanna Fluder – malarka i ilustratorka, która po tym, jak została mamą, częściej niż do pracowni zaglądała do kuchni. Tam zaczęła zdobić zalegające na półkach zdekompletowane talerze. Porcelana zastąpiła jej płótno, a scenki rodzajowe i nagie, rozciągnięte w asanach ciała stały się przebojem. Świat jej ilustracji przypomina malarstwo naiwne – proste i z humorem. Ceramika z recyklingu pokryta jest rajskimi ptakami, palmami, światem zwierząt i roślin – to nostalgia za ciepłymi krajami. Nie brakuje również popkulturowych odniesień – do seriali i filmów.

(fot. Bogdan Kosak / materiały prasowe) — fot. Bogdan Kosak / materiały prasowe

Bogdan Kosak – lokalny sentymentalizm

Zanim Bogdan Kosak otworzył modelarnię ceramiczną w Cieszynie, był związany z fabryką o blisko 100-letniej tradycji. Dziś Porcelana Śląska, niegdyś Giesche, potem Bogucice, to miejsce protoplasta górnośląskiej kultury ceramicznej. W Katowicach produkowano serwisy obiadowe, ale też galanterię dekoracyjną: figurki, flakony i wazony. Giesche spopularyzowało porcelanę wśród rodzin robotniczych. Projekty Kosaka są silnie związane ze spuścizną regionu. Obok ceramiki użytkowej ważną rolę odgrywają projekty konceptualne – zakorzenione w kulturze miejsca. Stroik Sentymentalny to ceramiczny patchwork i recykling, hołd oddany burzliwej historii Porcelany Śląskiej – przedmioty z tej serii dekoracyjnej zostały wykonane z poszczerbionych spodków, filiżanek bez ucha… To niejedyne przejawy regionalnego sentymentalizmu w twórczości Kosaka. Niekoniecznie Podstawka to wielofunkcyjny, zarówno użytkowy, jak i dekoracyjny przedmiot, którego wzornictwo nawiązuje do koniakowskiej koronki. Z kolei do projektu filiżanki do espresso zainspirowała artystę architektura wnętrza nowej siedziby NOSPR w Katowicach [Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia – przyp. red.].