Moda cyrkularna: 18 polskich marek

W ostatnich latach pojawiło się w Polsce sporo marek odzieżowych, które udowadniają, że branża modowa może się odnaleźć w modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. Z tkanin i materiałów pozyskanych z recyklingu tworzą naprawdę wyjątkowe ubrania, dodatki, akcesoria, torby, zabawki i biżuterię – rzeczy zarazem piękne i etyczne. Oto 17 najciekawszych polskich producentów mody cyrkularnej!

Flea >>

Marka Flea powstała w trakcie lockdownu. Asia, jej założycielka, początkowo szyła maseczki dla swoich współpracowników. Z czasem jednak projekt nabrał rozpędu i w ofercie pojawiły się ubrania, dodatki i bielizna. Asia wykorzystuje do szycia tkaniny vintage, które były wcześniej używane, a także naturalne materiały, takie jak len. Ubrania Flea powstają najczęściej na zamówienie, również z tkanin, które przekazują do przerobienia klientki. – Często szyję z tkanin, które w poprzednim życiu były prześcieradłem czy poszewką. Staram się dać im drugie życie. Tkanina idzie pod maszynę zamiast do śmietnika czy na dno szafy. Ekologicznymi wartościami kieruję się na co dzień, więc wprowadzenie ich do biznesu wydawało się dość oczywiste i intuicyjne – opowiada o swoim przedsięwzięciu Asia. Marka Flea tworzy dziewczęce i romantyczne ubrania, które nawiązują charakterem do atmosfery spokojnej wsi i życia w zgodzie z naturą. Celem Asi jest pokazanie światu, że zrównoważona moda może być dostępna dla każdego. 

Floral Knot >>

Floral Knot to jednoosobowa marka rękodzielnicza, tworząca wysokiej jakości ubrania szydełkowe, inspirowane hipisowską modą lat 70. Jej założycielka, Maria Kwiatkowska, jest studentką psychologii oraz popularyzatorką idei mindfulness i etycznej mody. Floral Knot założyła w odpowiedzi na masową konsumpcję w branży odzieżowej. Do produkcji ubrań wykorzystuje wyłącznie materiały z recyklingu lub oznaczone ekologicznym certyfikatem GOTS. Dla Marii kluczem jest kreatywność i współpraca z klientem: – Ubrania tworzę na zamówienie, na miarę oraz według życzeń klientów. Staram się przeprowadzić ich przez proces twórczy w taki sposób, aby końcowy produkt był efektem wspólnej idei – mówi. Najpopularniejszymi produktami Floral Knot są patchworkowe swetry i zwiewny cherry blossom top, który idealnie nadaje się na gorące letnie dni. Marii zależy, by za jej marką stały nie tylko piękne ubrania, ale i idea: – Floral Knot to moja mała cegiełka i kontrybucja do świata zrównoważonej mody, ale także platforma, na której często piszę o wadze świadomej, odpowiedzialnej konsumpcji.

Kompromis >>

Minimalistyczna estetyka, duża staranność wykonania i przywiązanie do detalu to cechy rozpoznawcze Kompromisu, który w kwestiach ekologicznych na kompromisy wcale iść nie zamierza. Ubrania tej marki są wykonywane tylko z naturalnych, używanych tkanin, takich jak len, wełna czy bawełna, a do klientów wysyłane w papierowych opakowaniach, bez użycia plastiku. W ofercie Kompromisu znajdują się sukienki, torby i rozmaite dodatki, ale największą popularnością cieszą się oldschoolowe kurtki bomberki. Dla Pauliny Leszczyk, założycielki Kompromisu, projektowanie ubrań z recyklingu jest naturalną odpowiedzią na nadprodukcję w branży odzieżowej: – Projektanci muszą brać odpowiedzialności za ekologiczny wymiar tworzenia produktów. Jako projektantka chciałabym wprowadzać zrównoważone, ekologiczne rozwiązania, które powinny stać się powszechne zarówno wśród małych twórców, jak i dużych międzynarodowych firm. Choć Paulina prowadzi firmę sama, marzy jej się powiększenie zespołu. Dąży do tego, by Kompromis mógł w przyszłości konkurować z sieciowymi sklepami z odzieżą. 

Oho Design >>

Suknia ślubna jest odzieżą jednorazowego użytku – włożoną raz, by stanąć przed ołtarzem (lub w urzędzie), pieczołowicie składamy i wkładamy do pudełka, które chowamy w szafie. Od tej pory służy nie jako ubranie, ale jako pamiątka wyjątkowego dnia. Taki sposób obchodzenia się z odzieżą nie podoba się Oli Kaszkowiak, która postanowiła założyć własną markę, produkującą sukienki z koronek z recyklingu. Jej suknie ślubne po weselu łatwo przerobić na codzienną odzież: – Wystarczy włożyć do niej trampki i wygodną ramoneskę – podpowiada Ola. W Oho Design piękne kreacje znajdą zresztą nie tylko panny młode. W ofercie marki, prócz koronkowych sukni ślubnych, znajdują się między innymi zwiewne sukienki w stylu boho, spódnice czy bluzki. Dla Oli szycie ubrań z recyklingu to nie tylko zawód, ale także cegiełka, którą dokłada do ochrony środowiska naturalnego. 

Potrzebne >>

Coraz łatwiejszy dostęp do ubrań z recyklingu sprawia, że zadajemy sobie pytanie o to, co jest nam faktycznie niezbędne, a bez czego moglibyśmy się obejść. Właśnie wokół tego pytania koncentruje się działalność marki Potrzebne. – Do tworzenia ubrań wykorzystujemy tylko tyle nowych zasobów, ile jest naprawdę niezbędne. Poza materiałami z historią z recyklingu pochodzą nasze metki i pudełka, w których wysyłamy produkty – opowiada nam jej założycielka. Sztandarowym produktem marki są wygodne, sięgające do połowy łydki spódnice, które zapewniają komfort ruchów i dopasowują się do sylwetki. Potrzebne to dwie główne linie produktów: Second Life, w ramach której sprzedawane są ubrania uszyte z niepotrzebnych używanych materiałów, oraz Second Chance, która proponuje klientom używaną, ale odnowioną odzież. Marka tworzy ubrania w ścisłej współpracy z konsumentami: – Pomagamy klientom przedłużyć historię ich ubrań lub innych materiałów, zmieniając ich formę i przeznaczenie. Sukienkę dla dziecka szyjemy z koszuli czy sukienki mamy, obrus zmieniamy w spódnicę. Marka chce w przyszłości zwiększyć liczbę dostępnych krojów, a także wprowadzić do produkcji naturalne barwniki i recyklingowe włókna. 

Szyćko Studio >>

Z okien pracowni Szyćko rozciąga się widok na wieś, łąki i pasące się krowy. Nic dziwnego, że produkty marki są pełne życia i kolorów i często zdobią je kwieciste wzory. Działalność Szyćko Studia zaczęła się od szycia torebek i wcale nie miała się zmieniać. Prędki sukces jednak sprawił, że w asortymencie marki pojawiły się pantalony, maseczki, woreczki czy kołnierzyki. To właśnie te ostatnie, stanowiące nieoczywisty dodatek do codziennych stylizacji, cieszą się wśród klientów największą popularnością. Szyćko pozyskuje materiały jedynie z drugiej ręki. – Szperam po second-handach i na aukcjach internetowych, a czasem tkaniny wysyłają mi sami klienci. Niechcianym materiałom daję drugie życie. Staram się w ten sposób odczarować niechęć do używanych produktów – tłumaczy nam założycielka Szyćko Studio. 

Waste Me Not >>

Choć Waste Me Not wpisuje się w model mody cyrkularnej, nie wykorzystuje materiałów pozyskanych z second-handów. Zamiast tego szyje ubrania z bawełny z recyklingu przedkonsumpcyjnego i tzw. deadstocków. Ta pierwsza to pozostałości po krojeniu materiałów w branży odzieżowej, przerabiane na nowe, pełnowartościowe tkaniny. Z kolei deadstocki to tkaniny, które nie zostały wykorzystane przez szwalnie czy projektantów, a także końcówki belek zalegające w magazynach. Waste Me Not daje drugie życie materiałom, które dla międzynarodowych koncernów są odpadem produkcyjnym. – Uważamy, że branża mody powinna się opierać na zasadach gospodarki w obiegu zamkniętym, na innowacyjnych sposobach projektowania produktów, na ponownym ich przetwarzaniu i wykorzystywaniu dostępnych już półśrodków. Recykling tekstyliów wciąż nie jest zbyt popularny, ale znajduje się na fali wznoszącej. Od początku chcieliśmy, aby Waste Me Not miało też charakter edukacyjnego bloga – opowiada Marzena Hans, założycielka marki, dla której edukacja społeczeństwa w zakresie odpowiedzialnej, ekologicznej konsumpcji jest jednym z głównych kierunków rozwoju Waste Me Not. 

Anacomito >>

Anacomito to mała, rodzinna firma, która specjalizuje się w produkcji nerek z używanych materiałów i skór stokowych. Nazwa marki, choć brzmi jak z obcego języka, w rzeczywistości wywodzi się z pytania „a na co mi to?”, które ma stymulować konsumentów do zastanowienia się nad tym, co noszą. Pierwszą nerkę Nina i Jagoda (prywatnie mama i córka) uszyły ze starych dżinsów osiem lat temu, w 2013 roku. Od tamtej pory stale rozwijają swoją ofertę. Obecnie ich flagowym produktem są nerki z czarnej skóry, pozyskiwanej od dużych producentów, dla których stanowi ona odpad. – Nadprodukcja przemysłu modowego i spustoszenie, jakie powoduje, to ogromny problem. W tym kontekście uważamy, że liczą się nawet małe gesty – chcemy robić to, co jest w naszym zasięgu. Cenimy oszczędność, która zawsze była obecna w naszej rodzinie. Szanowanie materiałów, wykorzystywanie skrawków i ponowne używanie czegoś jest dla nas naturalne – opowiadają o filozofii Anacomito Nina i Jagoda. W przyszłości chciałyby sprzedawać swoje torby również stacjonarnie i zastanawiają się nad otwarciem butiku.

Maruna >>

Za marką Maruna kryje się dwoje projektantów, Gosia i Dawid, którzy zaczęli produkować torby, nerki i plecaki ze względów etycznych: – Kochamy modę i projektowanie, ale nie chcemy przyczyniać się do nadprodukcji odzieży i degradacji środowiska. Chcemy odpowiadać na potrzeby osób, które widzą ten problem i mają wobec niego te same uczucia co my. Wszystkie produkty, które opuszczają ich pracownię, łączy idea uncyklingu – z używanych, niechcianych materiałów szyją piękne, funkcjonalne torby. Choć, jak sami przyznają, Maruna nie ma określonego planu na rozwój, Gosia i Dawid chcieliby poszerzyć swoją ofertę o ubrania i dodatki.

Urchynn >>

Kolorowe, fantazyjne skórzane torby i nerki to znak rozpoznawczy firmy Urchynn, założonej i prowadzonej przez Martynę Rokicińską w Chełmży. Wszystkie produkty tej marki powstają z ekologicznej skóry, którą Martyna wykrawa z odzieży zakupionej w second-handach, lub ze ścinków odkupionych od dużych firm odzieżowych. Inspiracją do założenia Urchynn był kontakt ze światem lumpeksów: – Od kiedy jako nastolatka zaczęłam ubierać się w ciucholandach i wymieniać z koleżankami ubraniami, zrozumiałam, jak ważny jest ponowny obieg produktów i ile radości oraz kreatywności się z nim wiąże. Kiedy wpadłam na pomysł szycia torebek, naturalne wydało mi się wykorzystanie skórzanych ubrań, których raczej nikt by nie kupił. Klientki Urchynn najchętniej sięgają po torby w kształcie półksiężyca, ale dużą popularnością cieszą się także falujące „torby bagietki” i patchworkowe plecaki.

WyRóB >>

Okładka jej szkolnego zeszytu była wyklejona fantazyjnymi wzorami, a pierwsze ubrania tworzyła z babcią: babcia szyła, ona doczepiała koraliki i cekiny. Magdalena, założycielka marki WyRóB, mówi, że od zawsze przerabiała stare rzeczy na coś nowego, nawet jeśli nie wiedziała jeszcze, czym jest recykling. Moda jest dla niej przede wszystkim przestrzenią, w której może się realizować kreatywnie. Jej pomysłowość i nietuzinkowe podejście do surowców zaowocowały projektem torby wykonanej z zawleczek od puszek. – Zawleczki łączę ze sobą przy użyciu szydełka i nici bawełnianej, a sposób ich łączenia opracowałam sama. W zbieranie zawleczek angażuję znajomych i całą rodzinę, ewentualnie korzystam z aukcji charytatywnych, by kupić dodatkowe zawleczki online. Torebki marki WyRóB to zdecydowanie jeden z najciekawszych upcyklingowych projektów, jakie widzieliśmy!

Zhanat Bags

Jeśli szukacie praktycznej torby czy plecaka w którym nic nigdy się nie gubi, koniecznie zwróćcie uwagę na  te szyte przez Zhanat Bags. Zdecydowanie wyróżniają się starannością wykonania i jakością, stając się niezawodnymi towarzyszami dnia codziennego. Za marką kryje się mama i córka – pochodzące z Kirgistanu Aigul i Nargiza. Swoją przygodę z modą zaczęły w czasie pandemii gdy mieszkająca od kilku lat w Polsce Aigul borykała się z problemami finansowymi po stracie pracy w gastronomii. Paradoksalnie trudna sytuacja stworzyła przestrzeń do urzeczywistnienia marzenia o wspólnym działaniu i wykorzystaniu w nim pasji krawieckiej. Pierwsze produkty wystawiły na licytacji fundacji Chlebem i Solą – szyły je z materiałów, które podarowały im znajome osoby. Z różnorodnych tkanin powstały oryginalne torby i kolorowe plecaki – każda inna i każda niezwykła. –  Nigdy nie jest za późno na zmianę losu takiego zapomnianego materiału, stworzenie z niepotrzebnej już tkaniny nowej torby, którą będzie można używać przez długi czas – mówi Nagriza. Swoją działalnością Zhanat wpisuje się też w ideę slow fashion – ich produkty powstają na zamówienie, niektóre modele pojawiają się też czasem w Kuchni Konfliktu. Choć dopuszczają możliwość szycia z nowych tkanin, skrawki z recyclingu kolekcjonują i wykorzystują zawsze, kiedy nadarzy się okazja. Niebawem w ich ofercie pojawią się również nerki. – Codziennie planujemy, marzymy, tworzymy. Uczymy się jak ulepszać naszą markę. Przekonałyśmy się, że każda chwila jest ważna a jeden dzień może zmienić Twoje życie. Najważniejsze, to wkładać miłość w to, co się robi. – podkreśla Nagriza.

Gia >>

Zaczęło się od gumek do włosów. Z czasem oferta poszerzyła się o marszczone opaski i kołnierzyki. Gia stawia na vintage’owy charakter, dziewczyńską lekkość i jakość wykonania. Agnieszka, założycielka marki, do swoich produktów wykorzystuje tylko tkaniny z drugiej ręki; najczęściej sięga po bawełnę, len i wiskozę. Gia powstała jako naturalna odpowiedź na nadprodukcję w świecie mody: – Wszystkiego jest mnóstwo. Toniemy w przedmiotach, rzeczach i śmieciach. Przez to, że wykorzystuję powstałe już surowce, mam poczucie, że działam w lepszy dla otoczenia sposób, choć oczywiście jest to kropla w morzu potrzeb, tym bardziej że moja marka jest bardzo kameralna – opowiada nam Agnieszka. W ofercie Gii niebawem pojawi się nowy produkt – idealna na wiosnę apaszka!

Drugi Splot >>

Na rynku mody cyrkularnej pojawiają się też marki dziecięce. Jedną z najciekawszych jest Drugi Splot, firma produkująca kaszmirowe kocyki dla dzieci. Jej założycielka jest prywatnie mamą dwojga dzieci i z początku to właśnie im chciała zapewnić jak najlepsze i najzdrowsze warunki do rozwoju. Tak powstały naturalne, wytwarzane metodą upcyklingu kocyki. Co do materiału nie było wątpliwości: – Kaszmir powstaje z runa kóz kaszmirskich, żyjących w ekstremalnych warunkach pogodowych głównie w Mongolii. Ich wełna grzeje trzy razy lepiej niż wełna owcza, a wykonane z niej ubrania są lekkie, delikatne i nie gryzą. Jest higroskopijna i przewiewna: latem ochroni malucha przed upałem, a zimą ogrzeje i pozwoli utrzymać właściwą temperaturę ciała. Kocyki Drugiego Splotu są dostępne w różnych rozmiarach i wersjach kolorystycznych. Dzieciom, które lubią ciepło, z pewnością spodobają się kocyki z kapturem.

Gabriella >>

Gabriella to bez wątpienia największa i najbardziej znana marka spośród tych, które zagościły w naszym zestawieniu. Rajstopy, pończochy i skarpetki damskie produkuje w milionowych nakładach i dystrybuuje do ponad 50 państw na całym świecie. W tym roku marka świętuje 25-lecie. Naszą uwagę przyciągnęła nowo powstała linia now!, pod której szyldem produkowane są rajstopy z przędz posiadających certyfikat Global Recycling Standard. – Proces produkcji rajstop z linii now! różni się od standardowego przede wszystkim wykorzystanymi do produkcji przędzami. Dzięki temu w procesie produkcyjnym emisja dwutlenku węgla do atmosfery jest niższa o 90%, a zużycie wody o 80%. Ponadto w procesie barwienia zrezygnowaliśmy z etapu opierania, co daje oszczędność kolejnych 40% wody – tłumaczy nam przedstawicielka marki. Produkty linii now! są dodatkowo sprzedawane w ekologicznych, nadających się do recyklingu opakowaniach. Gabriella jest doskonałym przykładem tego, jak powinny zmieniać się duże, międzynarodowe firmy odzieżowe, a potencjalny sukces linii now! mógłby przesądzić o jeszcze bardziej zrównoważonym rozwoju marki.

U-Bijou >>

Za U-Bijou stoją osoby, które pragną zmienić podejście konsumentów do mody, gospodarki cyrkularnej i świadomości zakupowej. Są wśród nich osoby pozyskujące materiały oraz artyści, którzy tworzą wyjątkowe projekty i przeistaczają złom w nietuzinkową biżuterię. Marka zrodziła się w odpowiedzi na nieetyczne fundamenty branży jubilerskiej, która w dużej mierze opiera się na wyzysku i łamaniu praw człowieka: – Chcemy udowodnić, że biżuteria wykonywana w sposób etyczny, upcyklingowy, lokalnie, ręcznie i niemasowo może być piękna, wpisywać się w każdy styl i przykuwać spojrzenia, a jednocześnie nieść za sobą słuszną ideę – tłumaczą jej założyciele. Choć w sklepie internetowym U-Bijou znajdziemy wiele pięknych projektów, zdecydowanym bestsellerem jest minimalistyczne mosiężne kółeczko.

Czarnecka Jewelry >>

Piękna, minimalistyczna, inspirowana wzornictwem modernistycznym biżuteria to coś, co wyróżnia Czarnecka Jewelry na tle innych marek. Cały proces produkcyjny jest podporządkowany zasadzie zero waste, a dwie autorskie kolekcje – Circle Moon i Full Moon – powstały na bazie powtórnie przetworzonego srebra. Firma zajmuje się ponadto naprawą i renowacją używanej biżuterii. Dla Magdaleny Czarneckiej założenie ekologicznej marki stanowiło przedłużenie wartości i praktyk, które były obecne w jej życiu od wielu lat: – Staram się żyć zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Stopniowo wprowadzam je do swojego codziennego życia, a także wykorzystuję w rozwoju mojej marki.