Jeśli plastik, to jaki?

Znajdujemy go w ubraniu, środkach czystości, przyborach kuchennych, a nawet w jedzeniu, wodzie i powietrzu. Trudno się łudzić, że nie ma go w naszych organizmach. Badania przeprowadzone na zlecenie niemieckiego Ministerstwa Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów Atomowych pokazały, że to powszechny problem. Na podstawie pobranych w ciągu trzech lat próbek krwi i moczu z grupy liczącej 2,5 tysiąca dzieci w wieku 7-13 lat u 97% wykryto 11 z 15 poddanych analizie składników plastiku. Jak można się domyślać, nie wszystkie z nich pozostają obojętne dla funkcjonowania człowieka; wpływają przede wszystkim na gospodarkę hormonalną organizmu.

Ogromne znaczenie odgrywa też edukacja w kwestii recyklingu i sortowania śmieci. Jednak rewolucja dająca wymierny efekt powinna mieć miejsce na polu międzynarodowych zmian systemowych – od odpowiedzialnej produkcji po gospodarowanie odpadami. Pojęcia biodegradowalności i ochrony środowiska stają się istotne również dla producentów.

Najlepszym przykładem jest producent Oleju Wielkopolskiego, który stoi za inicjatywą „Zatrzymaj bociana z Wielkopolskim”. Ma ona na celu wzrost liczebności gatunku bociana białego w Polsce, ochronę jego żerowisk, a także działania badawczo-edukacyjne, które pozwolą lepiej rozpoznać zwyczaje tego gatunku. Ponadto, mając na uwadze negatywny wpływ plastiku na środowisko, wciela w życie pojęcie biodegradowalności. Jako pierwszy na rynku olejów jadalnych w Polsce wprowadził butelkę rPET, czyli powstałą w 51% z materiałów z recyklingu. Jakie inne, bardziej popularne symbole można spotkać na dostępnych na rynku opakowaniach? 

Od plastiku, mimo najszczerszych chęci, sami nie uciekniemy. Powinniśmy jednak ograniczyć jego zużycie i w ramach możliwości pić wodę z kranu, zamiast kupować tę w plastikowych butelkach, a także przygotowywać potrawy ze składników wolnych od jednorazowych opakowań. Pamiętajmy, by brać na zakupy torby i opakowania wielokrotnego użytku, zamiast bezmyślnie zużywać kolejne foliówki. Pojedyncze działania nie zbawią świata, ale dadzą sporą dawkę satysfakcji i uzmysłowią skalę problemu, a jednocześnie przyczynią się do widocznego zmniejszenia odpadów w domu. 

Jedno z najczęściej stosowanych tworzyw w branży spożywczej – 1-PET – jest używane głównie do produkcji butelek do między innymi wody mineralnej. Czas rozkładu opakowania wynosi nawet 500 lat. Należy jednak pamiętać, że to materiał jednorazowy, nie można go ponownie samodzielnie wykorzystywać w kontakcie z jedzeniem i piciem. Powodem są występujące w opakowaniach PET ksenoestrogeny, które mogą się wypłukiwać i wpływać negatywnie na gospodarkę hormonalną. 

Pierwszy etap krótkiego żywota butelka powinna więc skończyć w żółtym pojemniku na metale i tworzywa sztuczne (należy pamiętać o zgniataniu butelek i ich odkręcaniu), gdzie otwiera się szansa na jej drugie, przetworzone, zupełnie nowe życie. Po przetworzeniu staje się butelką na detergenty lub włóknem poliestrowym na polar – możliwości jest wiele więcej. Występujący pod cyfrą 2 i symbolem HDPE polietylen wysokiej gęstości jest jednym z dwóch najbezpieczniejszych pod kątem ponownego użycia i kontaktu z żywnością plastików. Tworzy się z niego między innymi folię spożywczą i pojemniki do pakowania jedzenia. Podobne zastosowanie ma polipropylen wielokrotnego użytku występujący pod 5-PP. Jest bezpieczny, jeśli chodzi o wytwarzanie zarówno opakowań na żywność, jak i zabawek czy sprzętu medycznego. 

Niektóre opakowania mają znaki wskazujące na możliwość przetrzymywania żywności w skrajnych warunkach termicznych – podgrzewania w kuchence mikrofalowej czy przechowywania mrożonek. Jeśli nie znajdziemy na opakowaniu symbolicznego wizerunku sztućców, zmywarki, mikrofalówki, kuchenki, śnieżynki czy też granicy temperatur, lepiej nie narażać plastiku na podobne atrakcje. Dodatkową ważną informacją jest oznaczenie BPA free, dzięki któremu wiemy, że opakowanie nie zawiera toksycznego bisfenolu A. 

Mniej bezpiecznych dla zdrowia, jednak używanych także w branży spożywczej 3-V/PVC i 4-LDPE lepiej nie wykorzystywać powtórnie. Których symboli nie powinniśmy nigdy znaleźć w okolicy jedzenia? To przede wszystkim 6-PS i 7, czyli inne – substancje zawarte w tak oznaczonych opakowaniach mogą być szkodliwe dla organizmu i lepiej unikać ich w kuchni. Na zdrowie!