Rób to z głową

By jak najdłużej zachować intelekt w formie, trzeba stymulować umysł. Jakich bodźców mu dostarczać?

Tekst: Grażyna Morek

Ilustracje: Basia Synak

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 8 minut!

Obsesyjnie dbamy o ciało, żeby jak najdłużej wyglądać młodo. A jak troszczymy się o mózg? Świetna pamięć, szybkość podejmowania decyzji, błyskotliwość, cięty dowcip, to wszystko da się zachować do późnych lat – przekonuje dr Daniel G. Amen, amerykański neuropsychiatra i specjalista w dziedzinie badań mózgu, w książce „Wspieraj swój mózg, odmładzaj się”. Jest tylko jeden warunek: mózg trzeba odpowiednio zasilać i systematycznie stymulować. Zmiana diety na lżejszą, z dużą ilością tzw. dobrych tłuszczów, regularny wysiłek fizyczny. I wysypianie się. To nie tylko sposób na zdrowe życie, to przede wszystkim recepta na sprawny umysł. Oto pięć innych poprawiających funkcjonowanie mózgu łatwych trików, które można stosować bez ograniczeń.

Pisanie długopisem

Listę zakupów robimy w smartfonie, bo tak jest wygodniej. Ale czy nie lepiej zostać przy tradycyjnej metodzie i spisywać składniki na kartce? Tak przynajmniej sugerują wyniki badań uczonych z Francji i Norwegii. Według badaczy ręczne pisanie wspomaga procesy uczenia się. Dlaczego lepiej zapamiętujemy treści zapisane długopisem, ołówkiem niż na komputerze? To zasługa między innymi współdziałania różnych zmysłów, które aktywują się, gdy przesuwamy długopis i dociskamy go do kartki. Stukanie w klawiaturę nie wywołuje podobnych efektów, pokazały eksperymenty na uniwersytecie w Marsylii, w których wykorzystano rezonans magnetyczny. Ochotnicy dostali zadanie: nauczyć się alfabetu składającego się z 20 specyficznych znaków. Jedna grupa miała go przyswoić, pisząc tylko ręcznie, druga posługiwała się plikiem tekstowym na komputerze.

Specjaliści polecają przede wszystkim jak najwięcej notować ręcznie

Po kilku tygodniach sprawdzono, ile znaków zapamiętali badani oraz jak szybko byli w stanie rozpoznać ich lustrzane odpowiedniki. Okazało się, że osoby z pierwszej grupy wypadły w testach znacznie lepiej, a rezonans magnetyczny ujawnił silne pobudzenie obszarów odpowiedzialnych za myślenie abstrakcyjne i percepcję wzrokową. By wzmocnić ten efekt, specjaliści polecają przede wszystkim jak najwięcej notować ręcznie, a jeśli to możliwe, zapisać się na zajęcia z kaligrafii.

Ilustracja przedstawiająca rozwijanie mózgu przez pracę manualną, na przykłąd jedzenie pałeczkami (Il. Basia Synak)

Robótki ręczne

Manipulowanie palcami polepsza działanie ośrodków odpowiedzialnych za koordynację ruchową, a to ważny atrybut sprawnie działającego mózgu. Dobra koordynacja bowiem wpływa na działanie struktur zawiadujących na przykład przetwarzaniem danych. Od jego dobrej kondycji zależy między innymi szybkość kojarzenia faktów, planowanie, zapamiętywanie – twierdzi dr Daniel G. Amen. Badacze z amerykańskiego National Institute of Mental Health przeprowadzili eksperymenty, z których wynika, że ćwiczenia wykorzystujące palce zwiększają liczbę połączeń między neuronami i nasilają dopływ krwi do obszarów odpowiadających za szybkie uczenie się. Co wybrać? Specjaliści dzieciom zalecają lepić figurki z plasteliny, budować misterne konstrukcje z malutkich klocków Lego, a dorosłym – jedzenie pałeczkami, grę na gitarze, szydełkowanie, robienie na drutach.

Gra w tetris

Tę grę zna chyba każdy, ale dla przypomnienia: chodzi w niej o to, by spadające w szybkim tempie klocki o różnych kształtach wpasować obok siebie i w ten sposób zdobywać punkty. Wbrew pozorom tetris to nie tylko rozrywka. Naukowcy udowodnili między innymi jego dobroczynny wpływ, jeśli chodzi o obniżanie poziomu stresu, ułatwianie walki z bezsennością, a nawet osłabianie traumatycznych wspomnień. Co istotniejsze, okazuje się, że to gra, która poprawia wydajność procesów w prawych płatach czołowym i ciemieniowym. Tak przekonują uczeni z Mind Research Network w Albuquerque, którzy badali 26 osób grających w tetris przez trzy miesiące, po pół godziny dziennie. Zaobserwowano, że po tym czasie wśród poddanych eksperymentowi znacznie poprawiła się zdolność krytycznego myślenia, precyzyjnego wyrażania myśli oraz błyskawicznego przetwarzania informacji.

Dwójka tańczących ludzi (Il. Basia Synak)

Taniec

Walczyk, tango czy raczej cza-cza? Według naukowców to nie ma znaczenia. Każdy taniec tak samo nas dotleni, poprawi kondycję i dobrze wpłynie na nastrój – co potwierdzają między innymi badania prowadzone na uniwersytecie w Derby. Pacjenci z depresją, którzy chodzili na lekcje salsy kilka razy w tygodniu, po trzech miesiącach twierdzili, że czują się znacznie lepiej. Inne badanie pokazało, że po sześciu lekcjach tanga poziom natężenia objawów depresji był znacznie niższy u tańczących niż w grupie kontrolnej, która ćwiczyła medytację. „Płynne ruchy w takt muzyki poprawiają jednak przede wszystkim koordynację półkul mózgowych i koncentrację”, pisze dr Daniel G. Amen.

Światło dzienne

Oto kolejny powód, by w przerwie na lunch wyjść na spacer. Naturalne światło nie tylko poprawia nastrój, ale też może polepszyć pamięć i zwiększyć efektywność pracy – udowodnili naukowcy z belgijskiego Cyclotron Research Centre. To zasługa tzw. widma błękitnego. Okazuje się, że w siatkówce oka znajdują się specyficzne komórki, które wychwytują niebieskie światło, a impulsy pobudzają między innymi hipokamp odpowiadający za zapamiętywanie. W badaniach okazało się, że osoby rozwiązujące testy pamięciowe po naświetleniu przez minutę specjalną niebieską żarówką miały najlepsze wyniki w porównaniu z grupą kontrolną. Naukowcy sugerują, że wystarczy jak najczęściej w ciągu dnia starać się przebywać na zewnątrz, by osiągnąć podobne efekty.

Rób to z głową

Pisanie długopisem

Robótki ręczne

Gra w tetris

Taniec

Światło dzienne

Jedzenie na koncentrację: Nakarm swój mózg

Food For Soul. Nakarmić ciało i duszę.

Koszyk