Italia do zjedzenia

Wybierając miejsca, kierujesz się głównie kulinarnymi doznaniami?

Ciągnie mnie do różnych miejsc. Czasem do określonego miasta ciągnęło mnie z powodu wina, innym razem jechałem dokądś z powodu sera, a jeszcze kiedyś z powodu kaplicy zamalowanej freskami Giotta. Różne były powody moich wyjazdów, ale za każdym razem jadę z konkretnym planem.

Twój sposób podróżowania zmienił się wraz z powstaniem bloga?

Chyba poczułem większy głód wiedzy. Zaświtało mi w głowie, że teraz prowadzę bloga poświęconego głównie kulinariom i muszę coś na nim pokazać. Wiedziałem, że muszę mieć jakąś historię do opowiedzenia i coś ciekawego do pokazania. Kawałek chleba, ciekawy makaron. A za każdym tym produktem stoi człowiek, historia, opowieść przekazywana z pokolenia na pokolenie. Po stworzeniu bloga wyjeżdżałem do Włoch jeszcze częściej. W szczytowym momencie byłem tam osiem razy w ciągu jednego roku. Żyłem w transie poszukiwań nowych miejsc i historii. Gdy zebrała się długa lista ciekawych tematów, sprawdzałem, czy nie ma jakichś tanich lotów w okolice, gdzie chciałem się znaleźć, kupowałem bilet, leciałem. Czasami na trzy dni, czasem na tydzień. Zdarzało mi się nawet lecieć na dłużej, jeśli miałem taką możliwość.

Zakładam, że pomysł na książkę zrodził się dość naturalnie. Na blogu, który od wielu lat prowadzisz na KUKBUK.pl, zgromadziłeś dużo treści, które jako zbiór z łatwością przerodziłyby się w taką publikację.

Zabawne, że tak uważasz, bo ja w ogóle na to nie wpadłem. Chyba wyszedłem z założenia, że to już było – po co więc książka? Może to byłaby naturalna droga – przejście od bloga do książki – ale jakoś nie mieściła mi się w głowie. Pewnego dnia, po publikacji mojego artykułu na waszej stronie, pojawił się komentarz pod tekstem: „Chyba czas zrobić z tego bloga książkę. Zdjęcia piękne, anegdoty ciekawe. Panie Bartku, niech powstanie z tego bloga coś więcej…”. I dopiero ten komentarz dał mi do myślenia. Brzmiało sensownie i powoli zacząłem o tym myśleć. To było trzy albo cztery lata temu.

Czyli myślałeś dość długo…

Zanim zacząłem realizować ten pomysł, sporo wody w Wiśle upłynęło. Mój kalendarz roczny wygląda dość dziwnie. Przez ostatnie 10 lat prowadziłem lokal na krakowskim Kazimierzu. Jedyny luźniejszy czas w roku to były wakacje. Kazimierz to taka dzielnica, która przez długi czas była bardziej dla krakowian niż dla turystów. W związku z tym sezon letni był spokojnym okresem z niewielkim ruchem. Dzięki temu mogłem sobie pozwolić na myślenie i robienie innych rzeczy. Ten komentarz z pomysłem na książkę przeczytałem mniej więcej w styczniu. Wtedy odbywają się imprezy karnawałowe, więc sporo się dzieje, nie miałem czasu wrócić do tego tematu – i tak minęło pół roku. Przyszło lato, nastała sierpniowa laba, wszyscy wyjechali na urlopy – w końcu miałem chwilę dla siebie. Usiadłem do komputera i postanowiłem, że trzeba na poważnie zabrać się do pisania książki.

Jaki był pierwszy krok?

Opracowałem fragment, który prezentował, jak książka miałaby wyglądać. Napisałem, że chciałbym stworzyć publikację, która byłaby rozwinięciem mojego bloga. Internetowe artykuły nie mogą być zbyt długie, więc w książce chciałem rozwinąć wątki, których nie zmieściłem w tekstach na blogu. To wszystko zawarłem w liście, który dołączyłem do przykładowego rozdziału i wysłałem do trzech wydawnictw.

To było pierwsze podejście i jeśli dobrze pamiętam, na tym się nie skończyło.

Były wakacje i jak można zgadnąć, nie dostałem żadnej odpowiedzi. Ale miałem co robić, więc nie siedziałem, niecierpliwie na nią oczekując. W ciągu tego roku doprecyzowałem pomysł. Postanowiłem, że książka będzie miała cztery części: przystawki, dania pierwsze, dania główne i dania słodkie. Czyli z włoskiego: antipasti, primi, secondi oraz dolce. Ale nie chciałem, by była determinowana wymogami kulinarnymi. Chciałem potraktować całą Italię jako posiłek. Pomyślałem, że są tam miejsca, które są wyjątkowo ciekawe i mogą być czymś na kształt dania głównego.

Dania główne to miasta, które chyba wszystkim przychodzą na myśl w pierwszej kolejności, gdy myślą o Italii.

Tak. Wenecja, Florencja, Rzym. Za tymi miastami stoi taki ogrom historii, że musiały wystąpić jako danie główne. Ale poza miastami, które wszyscy znają, są też małe perełki – niewielkie mieściny, o których mało kto wie. Taki pierwszy kąsek Italii.

Czyli antipasti.

Przystawka – nie nakarmi, ale zachęci, by próbować dalej. I od nich zaczyna się książka – tych może mniej ważnych „kąsków”, które warte są spróbowania. Potem przechodzimy do miejsc definiujących ten kraj, a na koniec znowu mamy smaczki. Małe, niezwykłe miejsca, które są wisienką na torcie.

Zmiana konceptu okazała się słuszna.

Postanowiłem spróbować szczęścia w innym wydawnictwie. Poszło zaskakująco szybko. Jeszcze tego samego dnia dostałem odpowiedź: „To jest świetny pomysł. Czy możemy się jutro spotkać?”. Odpisałem, że spotkać możemy się zawsze, ale problem w tym, że nazwa mojego bloga nie jest przypadkowa i ja naprawdę mieszkam w Krakowie. Więc spotkaliśmy się nie następnego dnia, a jeszcze dzień później. Bardzo szybko zaczęliśmy rozmawiać o konkretach, tydzień później już wiedziałem, że książka się ukaże, a kilka miesięcy po tym mieliśmy podpisaną umowę.

Praca nad książka różniła się od pisania na bloga?

Na początku miałem takie poczucie, że napisałem już tyle o tym kraju i jego kuchni, że pisanie książki będzie banalnie proste. W mojej głowie to był jasny proces: siadam, piszę, wysyłam. Myślałem, że wszystko może być gotowe nawet w trzy tygodnie. Oczywiście okazało się, że wygląda to inaczej.

Co było największym wyzwaniem?

Polowanie na światło. Zdjęcia do książki robiłem w domu, korzystając jedynie ze światła naturalnego. Umowę na książkę podpisałem w listopadzie. Największe wyzwanie więc polegało na tym, że nie mogłem przez kilka miesięcy robić zdjęć. Zima to przecież w Polsce najgorszy czas na sesje. Za oknem szaro, światło jest specyficzne. Wstępnie byłem pewien, że bez problemu wyrobię się z terminem, czyli do końca czerwca, a finalnie poślizgnąłem się o dwa tygodnie. W tym czasie zdążyłem kupić dom, wyremontować go i wyprowadzić się z Krakowa do Świątnik Górnych. Najpierw trzy miesiące ciemności, potem trzy miesiące na walizkach. Te dwa tygodnie spóźnienia to chyba i tak niewiele.

Książka okazała się dużym sukcesem. Nakład został wyczerpany, ukazało się drugie wydanie. Chyba całkiem nieźle ci poszło.

Nie będę się krygował. Wydaje mi się, że dwie rzeczy ładnie zagrały ze sobą. Pierwsza jest zupełnie niezależna ode mnie – to książka o kuchni włoskiej, bardzo lubianej w Polsce, od wielu lat na szczytach w rankingach popularności. Drugi element, który moim zdaniem zadecydował o sukcesie, to to, że zdecydowałem się opowiedzieć historie. Zrobiłem jednak coś niebanalnego. Nie przygotowałem 80 przepisów, nie zrobiłem 80 ładnych zdjęć i nie napisałem, że makaron należy gotować 6 minut. Przy każdym z tych dań, przy każdym z przepisów jest jakiś kontekst. Dużo historii jest mocno osobistych. Piszę o tym, jak sam odbieram ten – mimo wszystko obcy – kraj, jakim są Włochy. Wyszukiwałem też ciekawe historie dotyczące prezentowanych dań, stworzyłem opowieść o kuchni włoskiej.

Miałeś sporo spotkań autorskich. Co ci mówili czytelnicy?

Wiele osób mówiło, że ta książka była świetną zabawą. Że w sumie przepisy nie są tak ważne, ale oczywiście z nich też korzystają. Że najlepsze jest jednak to, że można tę książkę chwycić i po prostu przeczytać. Cieszy mnie to, że ludzie traktują jej lekturę jako rozrywkę, coś więcej niż pretekst do gotowania. Z zabawnych historii od czytelników – moja ulubiona wydarzyła się wkrótce po premierze książki. Jest Wigilia, koło godziny dwudziestej pierwszej dostaję wiadomość na moim fanpage’u. Do wiadomości załączone jest zdjęcie przedstawiające moją książkę rozpakowaną ze świątecznego papieru, jakby wyjętą prosto spod choinki. Treść wiadomości brzmi „To jest prezent, jaki dostałem od mojej dziewczyny”. Myślę – miło. Chwilę później dostaję kolejne zdjęcie. Znowu moja książka, rozpakowana, tym razem z innego papieru świątecznego, i kolejna wiadomość: „A to jest prezent ode mnie dla niej”. Zabawne i miłe jednocześnie.

A jakie to uczucie wziąć swoją pierwszą książkę do ręki?

Ogrom wzruszenia. Muszę przyznać, że byłem zaskoczony, jak bardzo mnie to ruszyło. Szczególnie po przejściach z okładką. Drukarnia nie mogła sobie poradzić z tymi złotymi literami. Złota folia się rolowała i tak dalej. Do ostatniej chwili nie miałem pewności, czy książka będzie miała premierę na targach książki w Krakowie. Została dowieziona w sobotę, już po ich zamknięciu, a w niedzielę było spotkanie ze mną. Nagle miałem ją w rękach, miała materialną postać. To było mocne przeżycie, mimo że każdą jej stronę widziałem wcześniej milion razy.

Kończysz pracę nad książką o Portugalii. Będzie podobna do tej włoskiej?

Tak, to też będzie opowieść o miejscach, o historii sztuki i o jedzeniu oczywiście. To bardzo wdzięczny temat, bo Portugalia nadal jest Polakom mało znana. Dla większości to tylko Lizbona i Porto, a ja odkryłem tam mnóstwo niesamowitych miejsc i z przyjemnością się tym podzielę. Co bardzo cieszy, to kraj nadal niezepsuty turystycznie. Wystarczy ruszyć się kawałek za Lizbonę i spotyka się ludzi, którzy są mili dlatego, że taką mają naturę, a nie dlatego, że chcą, by u nich zostawić pieniądze. To jest powiew świeżości – i to staram się w tej książce pokazać.