Choć sen stanowi jeden z fundamentów ludzkiej fizjologii, pierwsze poświęcone mu badania naukowe zostały przeprowadzone dopiero pod koniec lat 20. zeszłego stulecia. To wówczas wynaleziono EEG, metodę służącą monitorowaniu aktywności ludzkiego mózgu. Wydarzenie to zainicjowało somnologię, czyli dziedzinę badawczą zajmującą się snem i jego zaburzeniami. Prace z jej zakresu rozważają relację snu i zdrowia zarówno z punktu widzenia jednostki, jak i ogółu społeczeństwa. Problemy ze snem dotykają nawet połowy populacji, mają zatem wpływ na powszechną wydajność, bezpieczeństwo czy jakość życia.
Dlaczego sen jest ważny?
Przesypiamy niemal jedną trzecią życia. Sen wspomaga regenerację organizmu, pozytywnie wpływa na pamięć, koncentrację i funkcjonowanie mózgu. Czym skutkuje jego brak?
Tekst: Maciej Kostrzewa
Zdjęcie główne: Becca Schultz / unsplash.com
Rozwój wiedzy o śnie
Ostatnie stulecie to czas niewyobrażalnego rozwoju wiedzy o śnie: od odkrycia jego faz, poprzez zdiagnozowanie bezdechu, aż po ufundowanie pierwszych zajmujących się snem placówek z zapleczem laboratoryjnym. Jednak wiedza, którą dziś dysponujemy, bez wątpienia byłaby wybrakowana, gdyby w 1961 roku nie zostało założone Towarzystwo Badań nad Snem (Sleep Research Society). Organizacja ta od niemal 60 lat zrzesza uczonych z całego świata, którzy poświęcili kariery naukowe na badanie snu i jego wpływu na zdrowie. Efekty swojej pracy publikują w wydawanym przez towarzystwo piśmie „SLEEP”, a grupy badawcze, których dotyczą testy, składają się niejednokrotnie z kilkunastu tysięcy uczestników i uczestniczek, co doskonale odzwierciedla skalę przedsięwzięcia.
Ostatnie stulecie to czas niewyobrażalnego rozwoju wiedzy o śnie
Ogłaszane na łamach „SLEEP” artykuły mają charakter czysto naukowy, co wcale nie oznacza, że płynących z nich wniosków nie możemy zaaplikować do naszej codziennej rutyny. Korzystanie z tej wiedzy może mieć pozytywne skutki dla naszego zdrowia i samopoczucia. Odkrycia członków i członkiń towarzystwa warto potraktować również w formie przestrogi – często bowiem wskazują na schorzenia, które są powiązane z zaburzeniami snu.
Kłopoty w zasypianiu negatywnie wpływają na nasze zdrowie psychiczne
Współczesne badania
Zespół holenderskich badaczy i badaczek opisał ostatnio silną relację pomiędzy trudnościami z zasypianiem (DIS) a występowaniem zaburzeń depresyjnych. Choć zależność pomiędzy problemami ze snem i złym stanem psychicznym znana była od dawna, dowiedli oni, że to właśnie kłopoty w zasypianiu mają fundamentalne znaczenie dla naszego zdrowia psychicznego. Zespół postuluje w swoim artykule walkę z bezsennością wywołaną nieskutecznymi próbami zaśnięcia.
Z kolei japońska grupa badawcza zbadała zależność pomiędzy występowaniem depresji a długością snu wśród młodzieży. Na próbie ponad 15 tysięcy uczniów ustalono, że optymalna długość snu dla chłopców wynosi 8,5 godziny, a dla dziewcząt – 7,5 godziny. Tak duża rozbieżność stanowi powód do prowadzenia dalszych, pogłębionych badań. Same wnioski testu nie budzą jednak wątpliwości: uczniowie, którzy spali krócej, niż wynosi zalecany czas, byli bardziej podatni na zaburzenia depresyjne.
Uczniowie, którzy spali krócej, byli bardziej podatni na zaburzenia depresyjne
Tym, co może wpłynąć na jakość snu, są także nasze relacje pomiędzy życiem rodzinnym a pracą. Dowodzą tego testy prowadzone przez amerykańskich badaczy, którzy monitorowali sen osób pochodzących z różnych środowisk socjoekonomicznych. Ci, których warunki zatrudnienia były gorsze, a praca wchodziła w konflikt z życiem rodzinnym, spali krócej i mniej wydajnie. Wśród tych osób drzemki były znacznie częstsze i dłuższe, co dodatkowo zaburzało zdrowy cykl snu.
Zły sen wiąże się nie tylko z zaburzeniami psychicznymi – jest on także przyczyną chorób takich jak nadciśnienie czy dyslipidemia, która powoduje zaburzenia gospodarki lipidowej, a w konsekwencji choroby serca, miażdżycę czy udar mózgu. Prowadzone w tym zakresie testy podważyły jednak wcześniejsze przypuszczenia, jakoby problemy związane ze snem przyczyniały się do otyłości.
Wiedza dostarczana przez towarzystwo może realnie przysłużyć się tym, którzy potrzebują pomocy najbardziej
Nieść pomoc zdrowym snem
Towarzystwo Badań nad Snem poświęca również wiele uwagi problemom dotyczącym konkretnych grup społecznych. Publikuje między innymi badania poświęcone osobom cierpiącym na chorobę Alzheimera czy weteranom wojennym. Wiedza dostarczana przez towarzystwo może realnie przysłużyć się tym, którzy potrzebują pomocy najbardziej. W samych Stanach Zjednoczonych żyje około 20 milionów byłych żołnierzy, którzy wskutek traumatycznych przeżyć cierpią na zaburzenia snu, takie jak bezsenność czy bezdech, a w konsekwencji również na bardziej poważne dolegliwości psychiczne. Środowisko naukowe zgromadzone dookoła magazynu „SLEEP” podkreśla, że przeznaczenie większych funduszy na walkę z zaburzeniami snu obniżyłoby całkowity koszt leczenia i przyspieszyłoby proces rekonwalescencji.
Odkrycia ogłaszane na łamach „SLEEP” bez wątpienia powinny cieszyć się większą popularnością. Sen dotyczy przecież wszystkich i stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania organizmu. Warto zatem, w trosce o własne zdrowie, być na bieżąco z aktualnym stanem badań, które się do niego odnoszą.
Źródła:
Trudności z zasypianiem a możliwość wystąpienia zaburzeń depresyjnych:
Wpływ snu na nadciśnienie i dyslipidemię:
Sen wśród japońskich nastolatków, jego relacja z zaburzeniami depresyjnymi:
Zaburzenia snu wśród weteranów:
Relacje pomiędzy pracą i rodziną i ich wpływ na zdrowy sen:
Chcemy wiedzieć co lubisz
Wiesz, że im więcej lajkujesz, tym fajniejsze treści ci serwujemy?