Co na upał? Fakty i mity

Nie powinniśmy również lekceważyć okresu aklimatyzacji, w którym nasze ciała przyzwyczajają się do wysokich temperatur i uczą radzić sobie z nimi w optymalny sposób. Wyjazd na wakacje bywa szokiem dla organizmu – chłodne, klimatyzowane wnętrza zastąpione zostają gorącymi plażami i skwierczącym słońcem. Nie można się dziwić, że pierwsze dni urlopu mogą być uciążliwe. Później jednak, po przejściu procesu aklimatyzacji, robi się dużo lepiej. W początkowych dniach warto dozować przebywanie na słońcu oraz ograniczać nadmierny wysiłek.

Co pić w trakcie upałów?

Intensywne pocenie wiąże się z utratą wody, czasami bardzo poważną, dochodzącą w ekstremalnych sytuacjach, kiedy jest gorąco i sucho, nawet do 2-3 litrów na godzinę. I chociaż większość z nas nie będzie się tak pocić, to warto mieć przy sobie butelkę z wodą i popijać, kiedy poczujemy taką potrzebę – na szczęście poziom wody w organizmie jest dobrze regulowany i wcale nie jest prawdą, że pragnienie pojawia się, kiedy jesteśmy już odwodnieni . Niestety, nie ma uniwersalnych wytycznych – zapotrzebowanie na wodę będzie różnić się znacznie w zależności od masy ciała, aktywności, temperatury, wilgotności powietrza.

Płyny można uzupełniać, spożywając dowolne napoje niealkoholowe, także herbatę i kawę. Uważajmy na siejących ferment internetowych szamanów, próbujących nam wmówić, że powinniśmy pić tylko wodę destylowaną ze względu na jej rzekomą czystość – takie zachowanie może doprowadzić do utraty minerałów i zaburzyć gospodarkę elektrolitów. Nie szarżujmy z ilością wypitej na raz wody, pochłonięcie kilku litrów na zapas również może zaszkodzić – zdarzały się przypadki śmierci wskutek przewodnienia.

Kilka lat temu głośno było o badaniach przeprowadzonych na Uniwersytecie w Ottawie przez Olliego Jaya i kolegów, według których picie gorących napojów miałoby lepiej schładzać organizm niż picie zimnych odpowiedników. Wytłumaczenie tego nieintuicyjnego rezultatu jest następujące: zimne napoje, kiedy je spożywamy, dają wrażenie ochłodzenia, ale tak naprawdę słabo chłodzą, bo redukują pocenie się. Gorące napoje natomiast powodują intensywne pocenie i w efekcie skuteczniej ochładzają organizm, nawet jeśli wydaje nam się, że nas rozgrzewają.

Jak mówi jednak sam autor badania, nie znaczy to, że powinniśmy zastąpić lemoniadę gorącą herbatą. Zaobserwowana różnica nie była znaczna, a eksperyment został przeprowadzony w specjalnych warunkach – na uczestników skierowane były wiatraki, które umożliwiały kompletne odparowanie potu, przez co chłodzenie było wyjątkowo efektowne. Okazuje się, że rodzaj napoju nie ma aż takiego wpływu na chłodzenie: zamiast głowić się nad wyborem, lepiej po prostu pić to, na co mamy ochotę, przede wszystkim wodę, nie wystawiać się na działanie słońca i nie przemęczać.

Warto dodać, że ciepło jest generowane przez sam proces trawienia, po obfitym posiłku temperatura ciała może wzrosnąć nawet o 1 stopień Celsjusza. Najwięcej ciepła generują produkty bogate w białko, a więc mięso, nabiał, strączki. Nic dziwnego, że latem zastępujemy te produkty owocami i warzywami. Zresztą kiedy jest gorąco, mamy stłumiony apetyt i spożywamy mniej jedzenia. Nie jest to niebezpieczne ani niezdrowe, jeśli nie jesteśmy zmuszeni do ciężkiej pracy, która wymagałaby podwyższonej podaży kalorii. 

Ogólnie gorący klimat nie wymaga jakiejś szczególnej diety: w większości przypadków nie są wymagane wyższe ilości witamin czy makroskładników niż te zawarte w normalnej, zrównoważonej diecie. Potencjalnie mogą się pojawić problemy z niedoborem sodu, kiedy pocenie jest wyjątkowo obfite, ale w przypadku reszty minerałów raczej nie ma takiego problemu, jeśli jemy wystarczająco dużo owoców i warzyw.

Nie przejmujmy się więc nadmiernie tym, co mamy na talerzach, tylko korzystajmy z życia, pamiętając o ochronie przed słońcem, aklimatyzacji i uzupełnianiu płynów. Nie zapomnijmy również o klimatyzacji, która może uratować życie. Dosłownie.