Musisz mieć ukończone 18 lat, aby korzystać z tej treści.

Czy jesteś pełnoletni?

10 polskich winnic, które warto znać

W momencie, kiedy to piszę, w Polsce działają już 704 zarejestrowane winiarnie. Oto polskie winnice z różnych regionów naszego kraju, które warto poznać bliżej. Sprawdźcie, dlaczego!

Dziennikarka i redaktorka związana z magazynem "Ferment. Pismo o winie". Współpracuje z portalem "Słówka. Magazyn o języku", prowadzi zajęcia na warszawskim SWPS.

Tekst: Inka Wrońska

fot. Maciej Nowicki

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 14 minut!

Kiedy wyjeżdżam za granicę, często spotykam się z pytaniem o polskie wina i winnice. Ze strony osób mniej zorientowanych w temacie z reguły słyszę: To wy w Polsce w ogóle robicie jakieś wino? Jednak coraz więcej winomanów na całym świecie wie już, że polskie winnice istnieją, ba! niektórzy wiedzą nawet, że jest ich całkiem sporo (obecnie 704)!

Ci drudzy pytają przeważnie o część Polski, w której wino powstaje – i nieodmiennie są zaskoczeni, kiedy mówię: wszędzie! Są oczywiście takie miejsca jak Lubuskie, Małopolska czy Dolny Śląsk, gdzie winnic jest więcej, ale obecnie w każdym z województw mamy już jakiegoś zarejestrowanego winiarza. Poniżej znajdziecie dziesięciu znakomitych producentów – mój wybór subiektywny – których winnice znajdują się w różnych regionach naszego kraju. Od północnego zachodu i Winnicy Turnau, przez położoną w Polsce Centralnej Winnicę Smolis, aż po Piwnice Półtorak na południowym wschodzie.

Uwaga: opisuję tu tylko wybranych producentów i ich wina. Nie skupiam się chwilowo na możliwości odwiedzin czy noclegu – nie każda z wymienionych poniżej winiarni ma bowiem takie usługi w swojej ofercie. Obiecuję jednak, że tekst prezentujący miejsca interesujące dla enoturystów powstanie wkrótce. Stay tuned!

Blisko Szczecina

Winnica Turnau, województwo zachodniopomorskie

Mieści się w odległości ok. 55 km od Szczecina, w Baniewicach. Założona w 2010 roku przez Zbigniewa Turnaua, dziś zarządzana jest przez czworo współwłaścicieli: obok Zbigniewa to Grzegorz, Jacek i Stanisław Turnauowie oraz Frank Faust, współpracujący z winiarnią od początku enolog z Rheingau. Winnica Turnau z ponad 40 ha upraw należy do największych w Polsce. Rosną tu solaris (flagowa odmiana i największa jej parcela w Europie!), chardonnay, pinot noir, riesling, hibernal, seyval blanc, rondo, regent oraz cabernety: cantor, dorsa i cortis. Jest nawet odrobina pinot gris.

Warto zwrócić uwagę na dwa wina o wyjątkowym charakterze. Po pierwsze, tutejsze słodkie deserowe wino lodowe z johannitera (niestety, wyprzedaje się bardzo szybko, rocznika 2023 nie ma już na stronie producenta). Po drugie, na musujące Classique Brut robione metodą tradycyjną (jego niezwykłość polega na tym, że dosage jest na bazie wspomnianego wina lodowego), które w najnowszej odsłonie dojrzewa na osadzie już przez 42 miesiące. To ostatnie wino doczekało się także uznania na arenie międzynarodowej – w marcu tego roku Jancis Robinson, brytyjska krytyczka, dziennikarka i pisarka winiarska, przyznała mu 17 pkt. w 20-punktowej skali.

Baniewice 115, 47-110 Banie, winnicaturnau.pl, FB, IG

Blisko Zielonej Góry

Winnica Marcinowice, woj. lubuskie

Jedna z najbardziej stromych polskich winnic, przepięknie położona w zakolu Odry, kilka kilometrów od Krosna Odrzańskiego (35 km od Zielonej Góry), należy do Agnieszki i Grzegorza Runowskich. Grzegorz jest wykształconym enologiem, praktykował m.in. w niemieckich winiarniach. Na parceli właściciele zasadzili gewürztraminera, pinot blanc i pinot noir, ale niekwestionowanym królem jest tu riesling. Dziś w Marcinowicach powstaje pięć różnych odsłon tego szczepu, od rieslinga musującego wytwarzanego metodą tradycyjną, przez wytrawnego, półwytrawnego i późny zbiór, po botrytis, czyli wino powstające z gron porażonych szlachetną pleśnią. W ofercie producenta są także wytrawne gewürztraminer i pinot blanc oraz dwie interpretacje pinot noir: z klonów niemieckich i francuskich.

Runowscy regularnie zgłaszają swoje wina do organizowanego przez niemieckiego Meiningera konkursu „Best of Riesling”. Są jedyną winiarnią z Polski, która doczekała się tam wyróżnień: w czerwcu 2024 ich Riesling Wytrawny 2022 zdobył 88 punktów, a Riesling Półwytrawny z tego samego rocznika – 87 punktów.

ul. Widokowa, 66-600 Marcinowice, winnicamarcinowice, FB, IG

Blisko Wrocławia

Winnica Moderna, woj. dolnośląskie

Winnica Moderna, należąca do Nestora Kościańskiego, mieści się na Wzgórzach Trzebnickich (leży na Trzebnickim Szlaku Winnic; więcej o szlaku tutaj) w miejscowości Krakowiany. To 13 km od Trzebnicy i niecałych 30 km od Wrocławia. Dominują białe odmiany winogron, przede wszystkim riesling, ale są też johanniter, muscaris, chardonnay, scheurebe i pinot gris. Z czerwonych: pinot noir, cabernet cortis i rondo.

Winnica znana jest ze świetnych, mineralnych, ultrawytrawnych win. Szczególną uwagę warto zwrócić na rieslingi, chardonnay i johannitery. Producent robi także dwa wina dojrzewające sur lie (nad osadem drożdżowym): rieslinga i chardonnay. Duże wrażenie (także poza granicami kraju) zrobiły dwa ostatnie roczniki dojrzewającego przez 13 miesięcy w dębowych beczkach pinot noir. Nie brakuje także win musujących. Od kilku lat w ofercie są pét-naty, od niedawna również wina produkowane metodą tradycyjną.

Wszystkie wina z Moderny są wegańskie, zazwyczaj niefiltrowane. Butelki producenta bez trudu można rozpozać dzięki wizerunkom modernistycznych budowli z Wrocławia i okolic na etykietach. Warto dodać, że Kościański całkowicie zrezygnował z używania plastiku – na butelkach zamykanych korkiem nie ma tzw. kapturków.

Krakowiany, 55-095 Długołęka, winnicamoderna, IG

Blisko Łodzi

Winnica Smolis, woj. łódzkie

Urodzony we francuskim Reims, Jean Thierry Smolis wychowywał się i mieszkał w Épernay, gdzie przez osiem lat nadzorował produkcję w domu szampańskim De Castellane. Gdy poznał swoją przyszłą żonę Ewę, zdecydował, że zamieszkają razem w Polsce, w jej rodzinnych Brzezinach, niecałe 30 km na zachód od Łodzi. Dziś winiarz twierdzi, że znalazł tu idealne warunki do produkcji win musujących, podobne do tych, które panowały w Szampanii 20 lat temu. Obecnie na jego parceli rosną trzy odmiany kluczowe dla Szampanii: chardonnay, pinot meunier i pinot noir; jest także seyval blanc.

Winnica Smolis wytwarza wyłącznie wina musujące. Wszystkie powstają przy wykorzystaniu metody klasycznej (czyli takiej, jak w przypadku szampanów) i dojrzewają na osadzie przez co najmniej kilkanaście miesięcy. Rekordzistą jest Platinium (rocznik 2017 dojrzewał na osadzie przez 84 miesiące!), który niedawno dołączył do 4 podstawowych etykiet winiarni: brut nature, brut, rosé i extra sec.

Ul. Moniuszki 13A, 95-060 Brzeziny, winnicasmolis, IG, FB

Blisko Sandomierza

Winnica Płochockich, woj. świętokrzyskie

Winnica, będąca częścią Sandomierskiego Szlaku Winiarskiego, znajduje się w odległości 20 km od Sandomierza, 35 km od Ostrowca Świętokrzyskiego, 80 km od Kielc. Należy do Barbary i Marcina Płochockich. Pierwszą winnicę małżeństwo założyło wprawdzie w innym regionie Polski, w podkarpackim Gliniku Polskim (było to w 2002 roku), ale w 2006 roku udało im się znaleźć działkę na Sandomierszczyźnie: większą, lepszą i leżącą nieco bliżej Warszawy. Do dziś Winnica Płochockich mieści się właśnie tu, w Darominie, w dolinie rzeki Opatówki, wśród lessowych wąwozów w województwie świętokrzyskim. Obecnie pracuje w niej już kolejne pokolenie, bo do rodziców dołączył syn Piotr.

W 2008 roku Winnica Płochockich została zarejestrowana w ARR i jako trzecia w Polsce otrzymała zezwolenie na sprzedaż wina. Obecnie liczy około 7 ha, na których uprawianych jest 20 różnych szczepów. Rosną tu zarówno odmiany szlachetne – riesling, pinot noir, chardonnay, zweigelt, traminer, muscat, st. laurent, sauvignon blanc – jak i hybrydy: hibernal, solaris, johanniter, seyval blanc czy muscaris.

Sklep na stronie producenta oferuje aż 14 różnych etykiet. Większość z nich to wina wytrawne. Fani polskiego wina chętnie sięgają po tutejsze wyjątkowo eleganckie pinot noir; godne uwagi są też zweigelt i st. laurent. Jeśli chodzi o wina białe – niezwykle ciekawa jest Inspira Volcano (johaniter, seyval blanc, hibernal), długo starzona w dębowych beczkach, zainspirowana stylem z węgierskiego Somló. Wśród win pomarańczowych warto zwrócić uwagę na Kvevri (dojrzewające w oryginalnych, sprowadzonych z Gruzji amforach), Johanna z johannitera czy Hambera z hibernala. Jest wreszcie świetne rosé (z ronda i bolera) – zostało wybrane najlepszym winem różowym w tegorocznej edycji konkursu Polskie Korki. Ciekawostką – i rarytasem, bo produkcja jest bardzo niewielka – jest Robinia powstająca w systemie solera z odmiany seyval blanc. Dla zainteresowanych: skomplikowany proces powstawania tego wina opisał Maciej Nowicki w tym tekście.

Daromin 2, 27-612 Pielaszów, winnicaplochockich, IG

Blisko Kazimierza Dolnego

Kamil Barczentewicz, wojewodztwo lubelskie

„Kamil Barczentewicz zadebiutował na polskiej scenie winiarskiej w 2017 roku i od tamtej pory pozostaje jedną z jej najjaśniejszych gwiazd” pisze Maciej Nowicki w artykule na temat tej polskiej winiarni. Należy ona do Ani i Kamila Barczentewiczów, a mieści się w Dobrem, mniej więcej 10 km od Kazimierza Dolnego. Uprawiane są tutaj przede wszystkim odmiany szlachetne: chardonnay i pinot noir (występuje aż w sześciu różnych klonach), a także pinot blanc, gewürztraminer, riesling i bläufrankisch (Barczentewicz ma największe nasadzenia tego szczepu w Polsce). Szczepom szlachetnym towarzyszy jedna odmiana PiWi (hybryda nowej generacji) – souvignier gris.

W winiarni znajdziemy, oprócz stalowych zbiorników i dębowych beczek, także betonowe jaja fermentacyjne – wprawdzie winiarz wykorzystuje betonowe zbiorniki do produkcji większości swoich win, warto jednak zwrócić szczególną uwagę na te, na których etykietach pojawia się słowo „Beton”: pinot blanc i chardonnay. Winiarnia jest chyba najbardziej znana z pinot noir, dostępnego w dwóch etykietach: Minor (przewaga klonów niemieckich i dłuższe dojrzewanie w dębowych beczkach) i Major (klony francuskie i jeszcze staranniejsza selekcja gron). Pinotom towarzyszy Dobre Modre – jedyny jak na razie blaufrankisch z polskiej winnicy, który powstaje w większej ilości. Wielbiciele naturalsów powinni zaś zainteresować się Bursztynem, pierwszym w historii producenta winem macerowanym na skórkach, które powstało we współpracy z Natural Rascal.

Wreszcie: w portfolio winiarni jest też wino docenione na arenie międzynarodowej: w styczniu tego roku, podczas Cool Climate Summit w Kopenhadze, Jamie Goode, brytyjski krytyk i felietonista winiarski, ocenił wspominane Dobre Modre z rocznika 2022 na imponujące 95 punktów (na 100 możliwych).

Dobre 95, 24-313 Dobre, barczentewicz.pl; IG, FB

Blisko Kraśnika

Dom Bliskowice, woj. lubelskie

Twarzami tego przedsięwzięcia, ktore powstało w 2009 roku, są Lech Mill (odpowiada za winnicę i winiarnię) oraz Maciej Sondij (marketing, promocja, sprzedaż). Ich działka leży w Bliskowicach, 50 km od Kazimierza Dolnego. Zajmuje skarpę w pobliżu Wisły, a winorośl uprawiana jest na wysokości 150-190 m n.p.m. Obecnie najważniejszymi odmianami są tu białe: johanniter i riesling, a z czerwonych – pinot noir. Zasadzone na samym początku czerwone odmiany hybrydowe przeznaczane są w tej chwili do długo dojrzewającego (zarówno w dębowych beczkach, jak i butelkach), bardzo popularnego kupażu – Monday Lisa.

Kluczowym przesłaniem producenta jest praca maksymalnie blisko natury i przy minimalnej interwencji zarówno w winnicy, jak i w winiarni. Ta filozofia sprawiła, że Dom Bliskowice stał się pierwszym pełnoskalowym producentem win naturalnych w Polsce – w dodatku działo się to na długo przed powszechną dziś „modą na naturalsy”.

Oprócz wspominanej już Monday Lisy, szczególną uwagę warto zwrócić na trzy tutejsze wina. Przede wszystkim: pierwsze polskie wino pomarańczowe, które zrobiło światową karierę, czyli kultowy Johanniter Ultra (brak etykiety, charakterystyczne żółte „J” na butelce; johanniter macerowany na skórkach). Drugim winem jest cytrusowo-mineralny riesling „R”. Trzecim – niezwykle elegancki, zwiewny pinot noir Keskese. Bardzo interesujące są też limitowane edycje win wypuszczanych przez Dom Bliskowice, zwłaszcza że winiarnia słynie nie tylko z jakości samego wina, ale także z wyjątkowych etykiet – producent chętnie współpracuje z młodymi polskimi artystami (by wymienić choćby Agę Głódź).

Dom Bliskowice to obecnie najbardziej rozpoznawalna polska winiarnia na świecie. Dzięki udziałowi w najważniejszych festiwalach win naturalnych w Europie (wśród nich La Dive Bouteille, RAW czy Karakterre, ale także krakowski Confetti Wine Fest), większa część produkcji jest eksportowana. Osobom poszukującym win od tego producenta rekomendujemy sklep WinoBlisko przy ul. Środkowej 2/4 w Warszawie oraz jego internetowy odpowiednik winoblisko.pl.

Bliskowice 9, 23-235 Bliskowice, dombliskowice, FB, IG

Blisko Krakowa

Winnica Wieliczka, woj. małopolskie

Założycielami winnicy są Agnieszka Wyrobek-Rousseau i Piotr Jaskóła. Agnieszka to jedna z najbardziej doświadczonych polskich enolożek, doradzająca winnicom zarówno rodzimym, jak i zagranicznym (i to na wielu kontynentach). Piotr jest pionierem i liderem uprawy ekologicznej w naszym kraju. Winnica Wieliczka mieści się 15 km od centrum Krakowa, a nazwę oczywiście zawdzięcza miastu oddalonemu o 4 km. Winnica prowadzona jest biodynamicznie, a wśród odmian winorośli są: riesling, chardonnay, pinot noir, sauvignon blanc i merlot.

Winnica Wieliczka od lat jest mekką dla wielbicieli naturalsów. Znany i ceniony jest zwłaszcza tutejszy riesling, jednak znakomite są także wina czerwone. Zarówno jednoodmianowe: pinot noir i merlot, jak i stanowiący ich połączenie kupaż o nazwie Cuvée Regis (to nazwa jednego z historycznych szybów kopalni w Wieliczce). Wysoki poziom trzyma także chardonnay, tak w wersji spokojnej, jak i musującej (Chardonnay Szumiące). Fani win różowych chętnie sięgają zaś po Pinot Noir Rosé. Osobiście polecam pomarańczowego Jantara, na którego składa się większość białych odmian rosnących w winnicy producenta macerowanych zwykle przez około 4 miesiące. Warto wiedzieć, że Wieliczka wytwarza także dwa rodzaje cydru.

Pawlikowice 1a, 32-020 Pawlikowice, winnicawieliczka, FB, IG

Blisko Tarnowa

Winnica Kosmos, województwo małopolskie

Winnica leży w Lubczy, 30 km na południowy-wschód od Tarnowa. Jej właścicielami są Piotr Kaganek i Michał Kwiatkowski. Uprawiane odmiany to: johanniter, solaris, souvignier gris, riesling, zweigelt, dornfelder, grüner veltliner, gewürztraminer i pinot noir, a także – rzadkość w tej części kraju! – cabernet sauvignon i cabernet franc. Oprócz winorośli znajdziecie tu też plantację kwiatów kosmosów (onętków).

Winnica od samego początku wdraża procedury niskointerwencyjne, prościej mówiąc – wytwarzane tu wina to gratka dla wielbicieli naturalsów. Warto zwrócić uwagę na pét-naty, wina pomarańczowe – szczególnie godna uwagi jest Wenus, będąca macerowanym gewürztraminerem – oraz wina dojrzewające w gruzińskich kwewri.

Winnica Kosmos położona jest na terenie niemal całkowicie wolnym od zanieczyszczenia światłem. Można przyjechać tu w sierpniu na „Gwiazdy i Wino” –wydarzenie odbywające się czasie perseid, czyli podczas maksimum intensywności roju meteorów.

Lubcza 272, 33-162 Lubcza, winnicakosmos.pl, FB, IG

Blisko Rzeszowa

Piwnice Półtorak, województwo podkarpackie

Winnica jest jedną z największych i najpiękniej położonych w regionie. Posadzona została na Pańskiej Górze w miejscowości Witryłów na Pogórzu Dynowskim, około 60 km na południe od Rzeszowa. Uprawa winogron odbywa się z zachowaniem standardów gospodarstwa ekologicznego, a nad produkcją wina czuwa utytułowany polski enolog, Piotr Stopczyński. W winnicy rosną: muscaris, johanniter, solaris, souvignier gris, bianca, seyval blanc, chardonnay, palava, pinot noir, regent, leon millot i rondo. Obok winorośli znajdziecie tu też plantację róż jadalnych, borówki amerykańskiej i derenia. Jest pasieka, hodowla kur zielononóżek i danieli; właściciel posiada też kilka koni rasy TWH i Quarter.

W Piwnicach Półtorak powstają zarówno wina jednoodmianowe, jak i cała linia cuvée (kupaży), wina różowe, a także musujące Ego (w wersji białej i rosé). Międzynarodową sławę zdobyło Cuvée Blanc 2021, które od listopada ub. roku podawane jest na pokładach PLL LOT (Lot Business Class oraz Lot Premium Economy). W konkursie „Cellars in The Sky” zostało zaliczane do najlepszych win serwowanych przez wiodące linie lotnicze na całym świecie.

Witryłów 114, 36-204, piwnicepoltorak, IG, FB