Jak pomóc naturze podczas podróży?

Turystyka rzuca długi cień na środowisko naturalne, a nieodpowiedzialne podróżowanie szkodzi całym ekosystemom. Co możemy zrobić, by temu zapobiec i wspomóc przyrodę?

Tekst: redakcja

Zdjęcie główne: Tobias Tullius / unsplash.com

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 9 minut!

Wysokoemisyjne środki transportu, śmiecenie i ogólny brak poszanowania dla natury to fundamentalne problemy współczesnej turystyki. Zaadresowanie ich wydaje się szczególnie istotne w dobie kryzysu klimatycznego i pesymistycznych prognoz dotyczących kondycji naszej planety. Nic dziwnego, że coraz więcej osób decyduje się na etyczne, ekologiczne podróżowanie, które nie wywiera negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Przyświecające im zasady z czasem ukształtowały się w oddzielny segment turystyki, nazywany ekoturystyką.

Czym jest ekoturystyka?

Ekoturystyka, zwana także turystyką ekologiczną lub zieloną, sięga swoimi korzeniami do dawnych czasów, w których ludzie podróżowali przede wszystkim po to, by na łonie natury odpocząć od miejskiego zgiełku. Jednak samo obcowanie z przyrodą nie jest jeszcze wyznacznikiem ekologicznego podróżowania. Za spotkaniem z naturą bowiem musi stać szacunek dla wszystkich elementów ekosystemu, a także zrozumienie zależności, które wiążą je w harmonijną całość. By móc określić się ekoturystą, należy mieć świadomość, że nasze pozornie błahe decyzje mogą w konsekwencji przyczynić się do degradacji środowiska naturalnego.

W świecie równowaga nie zawsze jest zachowywana

Podróżując, powinniśmy więc unikać ingerowania w ekosystem i – niczym lekarz – wyznawać Hipokratesową zasadę: po pierwsze nie szkodzić. Bierny stosunek do przyrody sprawia, że może ona bez zakłóceń biec swoim rytmem. A jednak w świecie równowaga nie zawsze jest zachowywana: ludzie na co dzień zaśmiecają i niszczą lasy, górskie ścieżki czy jeziora. W duchu zielonej turystyki powinniśmy zatem podjąć działania sprzyjające ekosystemom – zarówno lokalnym, których jesteśmy stałym elementem, jak i odległym, w których gościmy podczas wakacji. Podpowiadamy, jak w podróży możemy pomóc naturze.

Zbierz i wyrzuć śmieci

Choć sami mogliśmy nigdy nie wyrzucić nic na ziemię, wiele osób robi to na co dzień. Dłuższy spacer wzdłuż morza czy wśród drzew może odsłonić przed nami nie tylko uroki natury, ale także ogrom szkodzących jej odpadów – od plastikowych opakowań po zepsute sprzęty AGD. Jednorazowa reklamówka, której wyprodukowanie trwa sekundę, większości osób posłuży zaledwie raz, po czym wyląduje w koszu na śmieci. Z kolei czas potrzebny do jej rozłożenia to 400 lat, co oznacza, że nasze decyzje mogą mieć negatywny wpływ na kolejne 20 pokoleń. Ziemia to nasz wspólny dom, dlatego w podróż, a nawet na spacer do pobliskiego lasu, weźmy ze sobą rękawiczki i torbę, do której będziemy mogli zapakować znalezione po drodze śmieci – dla dobra naszego i przyszłych pokoleń.

Pomóż rosnąć nowym drzewom

Niektóre drzewa znacznie lepiej niż inne radzą sobie z wyprawianiem swojego potomstwa w świat. O ile nasiona klonu są wiatrosiewne i mogą swobodnie unosić się na wietrze, by odlecieć na duży dystans od drzewa, które je zrodziło, o tyle owoce dębu, czyli żołędzie, spadają na ziemię blisko pnia. Jeśli przechodzimy obok drzewa, możemy zebrać kilka żołędzi, zakopać je na przestrzeni następnych metrów w dołkach niewiele większych niż one i przykryć liśćmi. W ten sposób zadbamy o większą różnorodność drzew i zapewnimy im lepsze warunki do rozwoju.

Budka dla ptaków na drzewie (fot. Marcin Lewandowski i Kaja Werbanowska) — fot. Kaja Werbanowska

Powieś budkę lęgową

Zmieniający się pod wpływem ludzkiej aktywności krajobraz nie jest już tak gościnny jak niegdyś. Postępująca deforestacja sprawia, że miliony zwierząt tracą swój dom. By zadbać o większą bioróżnorodność i równowagę w przyrodzie, możemy zbudować skrzynkę lęgową i powiesić ją na swojej działce lub – podczas wyjazdu – w lesie. Choć istnieją uniwersalne budki dla ptaków, w rzeczywistości każdy gatunek ma nieco inne preferencje w szukaniu lokum. Dlatego przed wywieszeniem budki upewnijmy się, jak powinna być skonstruowana, a także od której strony i na jakiej wysokości drzewa powinniśmy ją powiesić.

Transport odpowiada za 25% światowej produkcji gazów cieplarnianych

Chodź pieszo i nie zbaczaj ze ścieżek

Według danych brukselskiej organizacji Transport & Environment transport odpowiada za 25% światowej produkcji gazów cieplarnianych. Niewiele różnią się statystyki opracowane przez powołany przy ONZ Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu – te mówią o 23%. Na wakacjach zadbajmy więc o to, żeby korzystać z zielonych środków transportu – zarówno by dojechać na miejsce, jak i poruszać się między odwiedzanymi lokalizacjami. Doskonałym pomysłem są piesze wędrówki, które najmniej ingerują w ekosystem. Postarajmy się podczas nich nie zbaczać z wyznaczonych ścieżek – wszedłszy na nieoznakowany teren, możemy zaszkodzić lokalnej florze, a także narazić się na niebezpieczne spotkanie z ukrytym w trawie zwierzęciem.

Nie karm dzikich zwierząt

W 2019 roku Tatrzański Park Narodowy zainicjował kampanię edukacyjną, która ma na celu uświadomienie turystom, jakie szkody niesie za sobą dokarmianie dzikich zwierząt. Hasło „Dokarmianie to zła karma” wyraźnie mówi o negatywnych konsekwencjach dzielenia się jedzeniem ze zwierzętami – ich dieta różni się przecież od ludzkiej, a także zmienia w czasie, w zależności od pory roku i etapu życia. Dokarmiane zwierzęta podupadają na zdrowiu, tracą siły i gorzej znoszą trudne warunki klimatyczne. Przez to, że powracają na miejsce, w którym najczęściej były karmione, stają się łatwym łupem dla drapieżników i kłusowników. Z czasem tracą również umiejętność zdobywania własnego pożywienia. Skutki naszych działań mogą być naprawdę katastrofalne.

Wspieraj ekologiczne przedsięwzięcia

By pomóc planecie, warto robić co tylko w naszej mocy – jednak w pojedynkę nie zbawimy świata. Dlatego podczas przygotowań do podróży zweryfikujmy miejsca, które chcielibyśmy odwiedzić, pod kątem ich wpływu na środowisko. Następnie zaplanujmy wyjazd tak, by zatrzymywać się tylko tam, gdzie ekologiczne standardy są utrzymywane na wysokim poziomie. W ten sposób symbolicznie i finansowo wesprzemy osoby, którym także zależy na dobru planety. W decyzjach mogą nam pomóc rozmaite zielone certyfikaty: Blue Flag i Quality Coast potwierdzą jakość wybrzeży, kąpielisk i miast położonych nad wodą, ECEAT umożliwi znalezienie ekologicznego gospodarstwa agroturystycznego, z kolei EcoLabel, Green Globe czy Green Key – odpowiedniego hotelu i biura podróży.