Kukbuk
Kukbuk

Beskid Niski – dla miłośników przyrody i drewnianej architektury

Dzika natura, drewniane cerkwie, lokalne miody, wina i kozie sery – Beskid Niski to wyjątkowe, wciąż nieodkryte miejsce na mapie Polski. Sprawdzamy, co warto zobaczyć w tym regionie!

Tekst: Aleksander Szojer

Zdjęcia: Aleksander Szojer


Ilustracja: Joanna Sidor

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 11 minut!

Beskid Niski raczej nie wywołuje rumieńców na twarzy. Ba, często mamy problem z odnalezieniem go na mapie. Być może właśnie za sprawą tej niewiedzy region zachował atmosferę, która niegdyś przyciągała w Bieszczady wszelkiej maści outsiderów. W lasach pokrywających łagodne wzgórza kryje się dzika zwierzyna. Leśne owoce, dojrzewające w łagodnym klimacie, są słodkie i soczyste jak nigdzie indziej, a połemkowskie wioski zachwycają tradycyjną zabudową. Wieże drewnianych cerkwi co chwila wyłaniają się z mgły spowijającej doliny. Ten niezwykle malowniczy region, oddalony o dwie godziny drogi od Krakowa, jest prawdziwym eldorado dla koneserów przyrody, architektury i miłośników odosobnienia.

Cerkwie łemkowskie – perełki architektury

Drewniane cerkwie łemkowskie są rarytasem dla entuzjastów architektury ludowej. Cudem zachowane po wypędzeniu Łemków w ramach akcji „Wisła”, są diamentem w krajobrazie łagodnych wzgórz regionu. Choć zaledwie trzy spośród nich – w Owczarach, Kwiatoniu i Brunarach Wyżnem – zostały docenione wpisem na listę dziedzictwa UNESCO, właściwie każda z drewnianych świątyń mogłaby zostać wyróżniona ze względu na subtelne polichromie, misternie zdobione ikonostasy i niezwykłą atmosferę. Podczas niedzielnych nabożeństw rozwidnione świecami cerkiewne wnętrza iskrzą się pełnią barw. Kustosze chętnie opowiadają historię zabytków i losów Łemków, którzy, przed latami wypędzeni, wracają, by przywracać zapomniane miejsca do życia.

Każda z cerkwii zaprasza do unikatowego świata piękna i kontemplacji. Na zdjęciu cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim

Kościół w Binarowej malowniczymi zdobieniami przywodzi na myśl najpiękniejsze dzieła gotyku

Z ponad 10 zwiedzonych cerkwi najbardziej zauroczyły mnie dwie: w Uściu Gorlickim oraz w Kwiatoniu. Spośród zabytków wyróżnionych przez UNESCO nie można też pominąć kościoła w Binarowej, który malowniczymi zdobieniami przywodzi na myśl najpiękniejsze dzieła gotyku. Nie bez przyczyny ściąga gości nawet z Kraju Kwitnącej Wiśni. Warto też zawitać do położonego nieopodal „polskiego Carcassonne”, czyli Biecza ze świetnie zachowanymi murami obronnymi, z eleganckim rynkiem i gotycką kolegiatą.

Góry Beskidu Niskiego

Spacery górskie w tym regionie to prawdziwa gratka dla miłośników dziewiczej przyrody. Nawet niedługa przechadzka zaprowadzi was w dzikie lasy, które nieokrzesanym pięknem mogą konkurować z Puszczą Białowieską. Może się zdarzyć, że podczas spacerów nie natkniemy się tu na inne osoby – poszukiwacze pięknych widoków wybierają się raczej w nieodległe Tatry, Bieszczady czy Pieniny. Tu zaś można dać się pochłonąć kniejom pełnym zmurszałych pni, porostów, mchów i pajęczyn wielkich jak rybackie sieci. Oczami wyobraźni można zobaczyć przebiegającą watahę wilków – odwiecznych mieszkańców tego regionu. 

W oczekiwaniu na wilka bądź Robin Hooda

Na początek można się wybrać na przykład na czterogodzinną przechadzkę z Bartnego przez Kornuty na Magurę Wątkowską. Jeśli wybierzemy trasę wzdłuż granicy Magurskiego Parku Narodowego, w sezonie wrócimy z koszem aromatycznych borowików. Na deser zaś narwiemy soczystych jagód i jeżyn, których słodycz na długo pozostaje w pamięci. Z kolei podczas wędrówki górskimi szlakami w okolicach Nowicy na bardziej pożywną strawę warto zawitać do schroniska przy Magurze Małastowskiej. W tym najmniejszym bodaj schronisku w Polsce zjemy świetne wegańskie potrawy, doskonałe placki z kiszonej kapusty i wiele innych fantastycznych dań.

Łagodne wzgórza Beskidu Niskiego

Beskid Niski – konno lub rowerem

Z łagodnymi stokami i długimi leśnymi duktami Beskid Niski świetnie nadaje się do jazdy konnej. Okoliczne stajnie oferują eskapady w otoczeniu dzikiej natury i zjawiskowej drewnianej architektury. Ze względu na spore zainteresowanie warto zapisać się na nie z wyprzedzeniem.

Otwarte przestrzenie i lagodne wzgórza są stworzone do jazdy konnej

Atrakcyjną opcją zwiedzania okolicznych zabytków jest rowerowa pętla szlakiem łemkowskich cerkwi

Niezbyt ruchliwe drogi i tereny gęsto usiane zabytkami urozmaicającymi przejażdżkę przyciągają spore grono rowerzystów. Pomocą służą im świetnie przygotowane bezpłatne przewodniki z trasami rowerowymi Małopolski; można je znaleźć w niektórych cerkwiach i biurach informacji turystycznej. Atrakcyjną opcją zwiedzania okolicznych zabytków jest rowerowa pętla szlakiem łemkowskich cerkwi, rozpoczynająca się w Uściu Gorlickim.

Zmęczony wędrowiec odpocznie w iście szkockiej scenerii Jeziora Klimkowskiego. Strome, zalesione zbocza, osłaniające nieckę zalewu, przypominają Loch Ness – może z wyjątkiem temperatury wody, która jest znośna nawet we wrześniu.

Reklama

Beskid Niski kulturalnie

Region oferuje również coś dla miłośników kultury. Choćby festiwal teatralny Innowica. Niesztampowe występy przyciągają do jednej z najbardziej malowniczych wiosek regionu amatorów teatru alternatywnego z całej Polski. Spektakle można oglądać także z tarasów drewnianych chałup. Słuchanie scenicznych nawoływań do akompaniamentu świerszczy i zapachu grillowanych potraw jest niepowtarzalnym przeżyciem.

Poza miodem, serami, produkuje się również wino

Miód zakupicie niemal wszędzie, jego producentów jest w regionie naprawdę wielu

Przy mało intensywnym rolnictwie i braku przemysłu Beskid Niski należy do najmniej skażonych w kraju. Warto zatem skorzystać z oferty lokalnych producentów. Miód zakupicie niemal wszędzie, jego producentów jest w regionie naprawdę wielu. Koniecznie spróbujcie też wina z Winnicy Nowickiej, rozchodzi się ono jednak w okamgnieniu, więc z zakupem trzeba się śpieszyć! Równie cenionym smakołykiem są kozie sery, które mało gdzie smakują tak wyśmienicie.

Beskid Niski – gdzie nocować

Świetną bazą noclegową są miejscowości w okolicach Uścia Gorlickiego oraz Jeziora Klimkowskiego. Nowica to crème de la crème łemkowskich wiosek. Jeśli chcecie przenocować w misternie odrestaurowanych drewnianych chatach, dobrym adresem będzie Agroturystyka u Pawła „Odnowica”.

Reklama
Kościół w Sękowej (Unesco) zachwyca unikatowym dachem sięgającym ziemi (fot. Aleksander Szojer)

Kościół w Sękowej (UNESCO) zachwyca unikatowym dachem sięgającym ziemi

Beskid Niski – zwiedzanie cerkwi

Cerkwie (i kościoły) znajdujące się na liście UNESCO możecie zwiedzać w piątki, soboty i niedziele przez cały rok. Do pozostałych świątyń można zajrzeć w te same dni tygodnia, między połową czerwca a połową września (daty do sprawdzenia na stronie . W innym przypadku warto spróbować załapać się na niedzielne poranne nabożeństwo.

Mapa Beskidu Niskiego (il. Joanna Sidor)

Stadniny koni w Beskidzie Niskim

Stadnina Chyże Konie w Ropkach

Ropki 14, 38-316 Wysowa-Zdrój

Stadnina Koni Stara Cegielnia

Gładyszów 70, 38-315 Uście Gorlickie

Stadnina Koni Huculskich Gładyszów

Regietów 28, 38-315 Uście Gorlickie

Stanica Koni Osława

Wysowa-Zdrój 11, 38-316 Wysowa-Zdrój

Gdzie kupić kozie sery w Beskidzie Niskim

Gospodarstwo Ekologiczne Figa

Mszana 44/2, 38-454 Tylawa

Gościniec Banica

Krzywa-Banica 2, 38-307 Sękowa

Wioski w okolicach Nowicy zachowały chyże - łemkowskie zagrody o rustykalnej urodzie

Chcemy wiedzieć co lubisz

Wiesz, że im więcej lajkujesz, tym fajniejsze treści ci serwujemy?

W zawsze głodnym KUKBUK-u mamy niepohamowany apetyt na życie. Codziennie mieszamy w redakcyjnych garnkach. Kroimy teksty, sklejamy apetyczne wątki. Zanurzamy się w kulturze i smakujemy codzienność. Przysiądźcie się do wspólnego stołu i poczujcie, że w kolektywie siła!

Koszyk