Oliwa to podstawa śródziemnomorskiej kuchni, od stuleci króluje na stołach i wzbogaca smak potraw z warzyw, świeżych ziół, ryb i owoców morza. Jest używana do pieczenia, smażenia, a także jako dressing, by wydobyć ze śródziemnomorskich składników ich smakowe walory. W Chorwacji kuchnia śródziemnomorska jest wpisana na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Nic dziwnego, bo jest pyszna, zdrowa, obfituje w złożone smaki, ale potrafi być też wspaniale prosta w formie i pozwala na szybkie przygotowanie pożywnej przekąski. Na przykład pieczywo pod najróżniejszą postacią, polane oliwą lub w niej zatopione, to jedno z najprostszych i najlepszych dań na świecie. I najzdrowszych – zawarty w oliwie kwas oleinowy bowiem może pełnić funkcję ochronną w profilaktyce chorób serca, miażdżycy, nadciśnienia, a nawet cukrzycy czy raka. Im więcej jemy oliwy, tym bardziej obniżamy poziom złego cholesterolu, a dostarczamy sobie tak pożądanych witamin jak A, D, K i E oraz antyoksydantów. Oliwa wspiera pracę mózgu, oczyszcza organizm, stanowi źródło najważniejszych składników odżywczych i opóźnia procesy starzenia. Zwalcza też stany zapalne w organizmie, a nawet chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego, natłuszcza i odżywia, działa również leczniczo na podrażnienia.
Dlaczego z Chorwacji najlepiej przywieźć oliwę?
Oliwa to płynne złoto – pełna wartości odżywczych, wspaniała w smaku, podkreśla aromat potraw i jest dobra do wszystkiego. Co wyjątkowego ma w sobie ta, która pochodzi z Chorwacji?
fot. Damir Fabijanić / CNTB
Łatwo odróżnić prawdziwą oliwę od tej gorszej jakości. Jak to zrobić? Nalejcie odrobinę oliwy z pierwszego tłoczenia do szklanki, najlepiej z niebieskiego szkła. Ogrzejcie ją w dłoni i powąchajcie. Prawdziwa oliwa powinna pachnieć oliwkami, a właściwie drzewem oliwnym i liśćmi. Świeżością, bez żadnych chemicznych składników. Spróbujcie, powinna przyjemnie otulić gardło, po czym trochę podrapać – im bardziej, tym cenniejsza oliwa! Pojawia się jeszcze pytanie – skąd ją wziąć?
Nie każdy wie, że najczęściej nagradzana przez ekspertów i najbardziej doceniana przez smakoszy jest oliwa, która pochodzi z Chorwacji. Prestiżowy przewodnik Flos Olei w 2021 roku po raz szósty uznał Istrię za region produkujący najlepszą oliwę extra virgin na świecie. We wspomnianym wydaniu znalazło się również aż 73 producentów tego specjału z Chorwacji. Złotozielony nektar doczekał się nawet swojego muzeum. W Puli na półwyspie Istria możecie odwiedzić miejsce, w którym poznacie historię uprawy oliwek i produkcji oliwy od czasów antycznych.
fot. Ivo Biočina / CNTB
Gaje oliwne w Chorwacji należą do najstarszych na świecie – podczas wakacji warto podążyć ich szlakiem i zabrać stamtąd zapas wspaniałej oliwy do domu. Niektóre drzewa liczą tu nawet 1600 lat, a owocne życie zawdzięczają idealnemu położeniu geograficznemu. Unikalny klimat Istrii i Dalmacji sprawia, że długo dojrzewające i zbierane ręcznie oliwki wyróżniają się doskonałą jakością. Wychowani w Chorwacji na diecie śródziemnomorskiej wierzą, że te zielone kulki kryją w sobie naturalny sekret długowieczności.
Štrukli, czyli chorwacki specjał
Oliwa idealnie podkreśla smak dań inspirowanych kuchnią chorwacką i pozwala poczuć się jak na południowym wybrzeżu. A skoro mowa o chorwackiej oliwie, zestawienie otwiera jedna z najbardziej uniwersalnych lokalnych potraw. Štrukli – danie z doskonałego ciasta z dodatkiem oliwy, wypełnionego serowym nadzieniem – pochodzi z regionu Hrvatsko Zagorje i jest obowiązkowym punktem wakacyjnej wyprawy do tego kraju. Co najważniejsze, po powrocie do domu można je przyrządzić w domu, bo jest niezwykle proste. Może wystąpić w niemal każdej roli: jako samodzielne danie, dodatek do zupy, szybka przekąska, a polane miodem – nawet jako deser!
Pieczone pstrągi z marchewką, cukinią i kolendrową posypką
Świeża, upieczona w całości ryba wypełniona aromatycznymi ziołami i otoczona najlepszymi warzywami to kwintesencja śródziemnomorskiej kuchni. Nie może się obejść bez oliwy, która jest ukoronowaniem lokalnych smaków i zarówno z pstrąga, jak i warzyw wydobywa to, co najlepsze. Pamiętajcie, aby w trakcie pieczenia przewrócić rybę na drugą stronę!
Szybkie krewetki z pomidorkami koktajlowymi
Śródziemnomorska mieszanka krewetek, pomidorów, kaparów, ziół, oliwy i chrupiących grzanek nawet w najbardziej pochmurny dzień przeniesie was do słonecznej Dalmacji. Wystarczy niespełna pół godziny, by poczuć zapach nadmorskiej bryzy, a przy odrobinie wyobraźni zanurzyć stopy w ciepłym Adriatyku.
Sernik z figami i rozmarynowym miodem
A skoro jesteśmy na wakacjach, trudno nie sięgnąć po figi, które w Chorwacji rosną niemalże wszędzie i które można jeść prosto z drzewa. Na popołudniowy deser wybierzcie zatem chłodny, kremowy sernik z dodatkiem świeżych i suszonych owoców, miodu i przełamującego słodycz rozmarynu.
Materiał powstał we współpracy z Chorwacką Wspólnotą Turystyczną.