Domowy ogródek: jak zacząć?

Jak zebrać obfity plon z własnego warzywnika, radzi Sławek Sendzielski, ogrodnik KUKBUK-a.

Tekst: Sławek Sendzielski

Zdjęcia: dinnershow.studio

Opublikowano: 7 Marca 2016

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 9 minut!

Zapewne macie w kuchni parę doniczek z ziołami. To dobry początek – i krok do własnej uprawy jarmużu, bobu, groszku, pomidorów czy sałaty. Uwierzcie nam, nie potrzebujecie paru hektarów za domem, by mieć własne naturalne zioła i warzywa. Wystarczy balkon, taras, a nawet słoneczny parapet!

Każda roślina wydająca smakowity plon ma jednak swoje wymagania. Zanim więc kupicie grabki i łopatki, sprawdźcie, co wymarzone przez was rośliny lubią najbardziej i czego potrzebują – jakiego rodzaju gleby wymagają, ile potrzeba im światła i wody. Sławek Sendzielski, ogrodnik zaangażowany w działania edukacyjne i popularyzujące ekologiczne metody uprawy roślin, odpowiada na najczęstsze pytania początkujących ogrodników.

Skąd wziąć rośliny?

Wybrane ulubione zioła i warzywa możemy wysiać sami albo kupić gotową rozsadę na targu czy w sklepie ogrodniczym. Można też skorzystać z oferty szybkiej i komfortowej, choć mało przyjaznej środowisku – małych doniczek z supermarketów lub osiedlowych sklepów. W tym przypadku problem polega na tym, że zazwyczaj pochodzą one z intensywnej uprawy szklarniowej czy tunelowej. W kilka tygodni po wysiewie nasion, dzięki nawożeniu i idealnie dobranej temperaturze (a w zimie także doświetleniu), pozyskuje się małe, rachityczne sadzonki, które, mówiąc brutalnie, są produktem jednorazowego użytku.

domowy ogródek, jak zrobić domowy ogródek, ogród w domu, jak zrobić ogródek kukbuk

Słońce czy cień?

Przed zakupem, a potem posadzeniem rośliny warto dowiedzieć się jak najwięcej na temat miejsca, w którym występuje naturalnie lub skąd została sprowadzona. Weźmy pomidory, których dzikich przodków można spotkać w Boliwii. To oznacza, że z natury są ciepłolubne. Zatem im więcej dostaną słońca, tym więcej owoców pojawi się na krzaczku. Słońce lubią również bazylia, groszek cukrowy i cukinia. A co, jeśli na parapecie częściej jest cień? W takich warunkach sprawdzą się modne ostatnio rośliny azjatyckie, jak mitsuba, mizuna, perilla (pachnotka), a także kolendra czy rodzime melisa lub mangold (burak liściowy).

domowy ogródek, ogród w domu, jak wyhodować ogród, ogródek kukbuk

W czym sadzić?

Nie chodzi o kalosze, ale o pojemnik do uprawy. Jego wielkość i rodzaj mają niebagatelne znaczenie. Na rynku znajdziemy metalowe, plastikowe, a nawet wełniane pojemniki. Najważniejszy jest jednak rozmiar i otwór w dnie. Dzięki temu zdecydowanie łatwiej będziemy mogli kontrolować podłoże, w którym rosną rośliny. Sam drenaż, na przykład z keramzytu, w donicy bez dziur stanowczo nie wystarcza. Przesadzajmy kupione rośliny do pojemników około jednej trzeciej większych. Wraz z rozwojem części zielonych rośliny potrzebują rozwijać także korzenie. Kupując roślinę, zwracajmy uwagę nie tylko na to, czy zdrowo wygląda, ale i na to, jak wyglądają jej korzenie. Przesadzanej roślinie rozluźniamy splątane korzenie, ucinamy te dłuższe niż wysokość pojemnika, którym dysponujemy. Tak ułatwimy roślinie rozwój w nowej doniczce.

Różne warzywa i zioła możemy posadzić w jednym, większym pojemniku. Będą pięknie wyglądać i wspierać się wzajemnie.

Czy pomidor dogada się z majerankiem?

W ogrodnictwie ekologicznym ważne są zasady dotyczące wzajemnego oddziaływania na siebie roślin (allelopatii), jednak równie ważne jest sadzenie razem gatunków mających podobne wymagania co do oświetlenia i podlewania. Z tego względu rozsądniejsze jest połączenie w jednej donicy pomidora z bazylią grecką niż roślin o przeciwstawnych wymaganiach jeśli chodzi o wilgotność gleby, jak cukinia i majeranek.

domowy ogródek, ogród w domu, świeże zioła, jak dbać o zioła w domu, domowy ogród kukbuk

Jaka gleba?

Jak pisał Stefan Wodzicki w poradniku z 1820 roku: „Rodzay gruntu naywięcey ma wpływu na płody roślinne (…)”. Jakiego podłoża użyć? To, co zwykliśmy nazywać „ziemią ogrodniczą”, jest zazwyczaj torfem urozmaiconym dodatkami – perlitem i nawozami. Jest to podłoże, którego pozyskanie wiąże się najczęściej z niszczeniem walorów przyrodniczych i krajobrazowych danego miejsca. Wykorzystywane są również naturalne, nieodnawialne zasoby energetyczne. W domowej uprawie warzyw i ziół torf można zastąpić kompostem z własnego ogródka, ogródka sąsiada, znajomego ogrodnika. Ewentualnie możemy odwiedzić duży park publiczny (w Warszawie na przykład Łazienkowski, Wilanowski) i poprosić o nieco kompostu, którego kierująca nim instytucja ma pod dostatkiem. Pozyskany kompost należy wymieszać z dostępną nam ziemią w proporcji 1:3 (jedna część kompostu na trzy części ziemi). Rodzaj ziemi, do jakiej będziemy przesadzać lub sadzić poszczególne gatunki roślin, ma ogromne znaczenie. Część roślin, takich jak rozmaryn czy oregano, lubi ziemię chudą, nieurodzajną i piaszczystą, o lekko alkalicznym odczynie, inne zaś – jak sałata czy pomidor – potrzebują gleby trzymającej wilgoć.

domowy ogródek, ogród w domu, ogród na balkonie, ogród kukbuk, ekosystem

Czym karmić rośliny?

Rośliny podobnie jak i my muszą jeść. Kiedyś uważano, że w korzeniach roślin są małe buzie, które pożerają glebę. Dziś wiadomo, że tak nie jest, jednak wciąż prawdą jest, że rośliny, by rosnąć i wydać owoce, muszą otrzymać pożywienie. Tyczy się to przede wszystkim roślin uprawianych w pojemnikach. Podlewając je, wypłukujemy część składników mineralnych z gleby, które należy uzupełnić. W dodatku korzenie rośliny znajdującej się w gruncie mają o wiele większą powierzchnię, którą mogą chłonąć substancje odżywcze. Czym nawozić? Na szczęście w sklepach ogrodniczych od kilku lat można dostać nawozy organiczne bez dodatku środków syntetycznych. Warto użyć granulowanych odchodów zwierzęcych (np. owczych). One prócz tego, że dostarczą pożywienia roślinom, pozostawią także bardzo potrzebną ziemi materię organiczną. Nawóz rozsypujemy po powierzchni gleby pod rośliną, a następnie przysypujemy paroma centymetrami warstwy ziemi. Voilà. Rośliny, w razie niedoboru któregoś ze składników, same będą się o niego upominały, np.: przebarwiając liście. Niedobór wykażą też testy glebowe, można je wykonać w okręgowej stacji chemiczno-rolniczej. Wtedy będziemy mieli pewność, którego ze składników brakuje naszym roślinom.