Chińskie ciastka księżycowe

Pięknie zapakowane Mooncakes to w Chinach obowiązkowy prezent z okazji Święta Środka Jesieni. W ekskluzywnych zestawach ciastek znaleźć można nawet szampana i kamienie szlachetne.

Tekst: Magda Malicka

Zdjęcie główne: materiały prasowe / Mandarin Oriental

Opublikowano: 22 Września 2018

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 7 minut!

Święto Środka Jesieni to jedno z najważniejszych świąt w chińskim kalendarzu. To także odpowiednik tradycji w naszej kulturze znanej jako dożynki – czas, kiedy świętuje się koniec plonów, a rodziny zbierają się przy wspólnych stołach, by cieszyć się obfitością pożywienia. W tym czasie, w Chinach, ludzie obdarowują się też prezentami. Bardzo często to specjalnie pieczone na tę okazję ciastka, obficie wypełnione różnego rodzaju nadzieniami, ciężkie i okrągłe, jak księżyc w pełni.

Kształt ciasteczek nie jest przypadkowy. Podobnie jak ruchoma data święta, przypadająca na pierwszą jesienną pełnię – w tym roku 24 września według kalendarza gregoriańskiego. Święto Środka Jesieni bezpośrednio łączy się z kultem chińskiej bogini księżyca – Chang E. Legenda głosi, że była ona żoną łucznika imieniem Hou Yi, który wszedł w posiadanie eliksiru nieśmiertelności. Chang E miała zażyć ten eliksir, a następnie – jako nieśmiertelna istota – wznieść się do nieba i zamieszkać na księżycu. W starożytnych Chinach uważano, że ruch księżyca wpływa na zmiany pór roku, a więc i na uprawy. Dlatego Srebrny Glob był darzony przez rolników wyjątkową czcią – stąd silny kult Chang E i poświęcone jej księżycowe ciasteczka goszczące na świątecznych stołach. Podczas Święta Środka Jesieni składa się ofiary bogini, by podziękować za udane plony i prosić o pomyślność w następnym roku.

Ciastka i szampan

W Chinach znana jest też legenda dotycząca samych ciastek. Gdy w XIV wieku Chińczycy przygotowywali się do powstania przeciwko Mongołom, którzy okupowali wówczas ich terytorium, to właśnie w księżycowych ciastkach mieli szmuglować liściki z informacjami na temat powstania.

Dziś, liczące sobie przeszło trzy tysiące lat tradycji Święto Środka Jesieni, nadal jest kultywowane. Większość chińskich rodzin zasiada wtedy do wspólnej, uroczystej kolacji.Żywy jest też zwyczaj obdarowywania ciastkami bliskich, a często także współpracowników czy partnerów biznesowych. Tym ostatnim nie wypada jednak po prostu dać ciastek. W pięknie zdobionych skrzyneczkach, oprócz słodkości, obdarowany może więc znaleźć na przykład szampana lub kamienie szlachetne.

Dla rodziny i przyjaciół Chińczycy zwykle wybierają skromniejsze podarunki, choć i w tym przypadku dużą wagę przykładają do opakowania, a za zestawy kilku ciastek w efektownych pudełkach niektórzy gotowi są zapłacić nawet kilkadziesiąt dolarów.

fot. materiały prasowe / Restauracja Pańska 85 - Ciastko księżycowe według receptury Yaji Lin Iwanejko

Ciastko z fasoli

W ciastkach księżycowych, zrobionych z cienkiego ciasta przypominającego francuskie, kluczowe jest nadzienie. Może to być pasta z nasion lotosu, batata lub fasoli, w której zatopione jest ugotowane, solone żółtko jajka kaczego, symbolizujące księżyc.

Jeśli jesteście gotowi na nieco kulinarnego szaleństwa, sprawdźcie przepis na ciastka wypełnione nadzieniem z fasoli mung. Ci, którzy wolą bezpieczniejszą wersję, mogą wypróbować nadzienie migdałowo-kakaowe. Przepisami na obie wersje podzieliła się z nami Yaji Lin Iwanejko – oficjalna ambasadorka kultury chińskiej w Polsce, restauratorka z 25-letnim stażem i właścicielka lokalu Pańska 85w Warszawie.

Jeśli chcecie nadać ciasteczkom oryginalny wygląd zaopatrzcie się w specjalne foremki z wytłoczonymi ozdobnymi kształtami – można je dostać w sklepach internetowych. A po upieczeniu pamiętajcie, że aby tradycji stało się zadość, ciastko należy podzielić na cztery części i zjeść wspólnie z bliskimi.

Chińskie ciastka księżycowe

(składniki na ok. 25 sztuk)

Ciasto:

150 g golden syrup lub syropu klonowego
45 g oleju roślinnego
1,5 łyżeczki wody zmieszanej z 1/8 łyżeczką sody oczyszczonej
1 żółtko zmieszane z niewielką ilością słodkiej śmietanki – do posmarowania (w wersji wegańskiej woda lub mleko roślinne)
200 g mąki

Golden syrup lub syrop klonowy mieszamy z olejem i wodą, aż powstanie jednolita masa. Dodajemy mąkę, mieszamy całość łyżką, a następnie wyrabiamy przez kilka minut. Ciasto zawijamy w folię i chowamy do lodówki na minimum 1 godzinę, a najlepiej 2-3 godziny lub dłużej. Po tym czasie wyjmujemy ciasto z lodówki i krótko wyrabiamy.

Nadzienie I – pasta z fasoli adzuki

1/2 szklanki fasoli
1/3 szklanki cukru
1-2 łyżki oleju kokosowego

Fasolę namaczamy w zimnej wodzie przez kilka-kilkanaście godzin. Następnie odcedzamy ją, przepłukujemy wodą i przekładamy do niewielkiego rondla. Zalewamy 1,5 szklanki wody i gotujemy, aż będzie całkiem miękka. Pilnujemy, żeby fasola była cały czas przykryta wodą, co jakiś czas dolewając niewielką ilość płynu. Gotujemy ok. 2 godziny. Co jakiś czas sprawdzamy fasolę – jeśli można ją łatwo rozgnieść między palcami, jest gotowa.

Ugotowaną fasolę odcedzamy i jeszcze gorącą blendujemy razem z cukrem na gładkie purée. Pastę ponownie umieszczamy w rondelku, dodajmy olej kokosowy i smażymy na średnim ogniu ok 5-7 minut, aż trochę zgęstnieje i będzie przypominała gęste ciasto. Całkowicie studzimy. Pastę najlepiej przygotować dzień wcześniej.

Nadzienie II – migdałowo czekoladowe

200 g mielonych migdałów
150 g cukru pudru
2 łyżki kakao
45 g wody

Mieszamy ze sobą suche składniki, dodajemy wodę i zagniatamy nadzienie jak ciasto. Masę przykrywamy folią żeby nie wyschła.

Przygotowanie ciastek

Piekarnik nagrzewamy do 175 C. Przygotowujemy dużą blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Ilość ciasta i nadzienia zależy od wielkości waszej foremki, zwykle stosuje się następujące proporcje: 1/3 ciasta i 2/3 nadzienia.

Odważamy porcję nadzienia i formujemy z niego kulki. To samo robimy z ciastem, następnie kulki ciasta rozpłaszczamy w dłoniach, na środku powstałego placka kładziemy kulkę nadzienia i delikatnie obklejamy je warstwą ciasta. Zanim przystąpicie do następnego kroku obtoczcie wszystkie kulki nadzienia ciastem.

Przygotowujemy foremki, oprószamy je wewnątrz mąką. Kulki delikatnie wkładamy do foremki. Ciastka wyciskamy bezpośrednio na blachę, naciskając tłok by odbić kształt na ciastku, ale nie za mocno!

Księżycowe ciasteczka pieczemy przez 10 minut, następnie wyjmujemy z piekarnika, smarujemy żółtkiem zmieszanym z niewielką ilością śmietanki 30%, odkładamy na 10 minut, po czym ponownie wkładamy do piekarnika i pieczemy przez kolejne 10 minut, aż lekko zbrązowieją.

Konsultacja merytoryczna:

Marcin Wojtasik – badacz i popularyzator wiedzy o społecznych i kulturowych aspektach jedzenia. Interesuje się szczególnie miejską kulturą jedzenia, jedzeniem ulicznym, kuchniami dalekiej Azji i przenikaniem się wpływów kulturowych w kuchniach.

dr Joanna Wasilewska – historyczka sztuki, związana z Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, od 2014 r. jego dyrektorka. Interesuje się m.in. tradycjami teatrów azjatyckich, zwłaszcza lalkowych, historią stroju i mody, miejscem kolekcji pozaeuropejskich w europejskich muzeach, relacjami kulturowymi i artystycznymi pomiędzy Europą i Azją.